Συγκριτικοί Πίνακες

Στην ιδιαίτερη αρχιτεκτονική παράδοση του Λεωνιδίου η πιο ευδιάκριτη κατηγορία κτισμάτων που συναντήσαμε στη περιοχή του Κοίλασου είναι το μακρυνάρι. To κτίσμα χαρακτηρίζεται από ορθογώνια, επιμήκη κάτοψη με αναλογία της μικρής προς τη μεγάλη πλευρά 1:2. Επίσης, τα περισσότερα είναι κλειστά κτίσματα, δηλαδή με απουσία χαγιατιού.

Παλαιότερο αποτελεί το μονώροφο μακρινάρι, με ή χωρίς πατάρι. Σε αυτό ο χώρος διημέρευσης και ο χώρος για τα ζώα ταυτιζόταν.

Σταδιακά υπήρξε διεύρυνση του χώρου και μετατροπή του σε διώροφο κτίσμα. Το νέο ισόγειο, το λεγόμενο κατώι, παρά την μεγάλη επιφάνειά του περιορίζεται σε δευτερεύουσες λειτουργίες, δηλαδή τη στάβλιση των ζώων και την αποθήκευση κάθε είδους. Ο όροφος, το ανώι, παίρνει τη σημασία του σπιτιού και εκεί πια μετατοπίζεται η ζωή της οικογένειας.

Στη συνέχεια, παρατηρούνται διαφοροποιήσεις του διώροφου μακρυναριού, ως προς τη λειτουργική του διάρθρωση, καθώς ο ενιαίος χώρος διασπάται σε επιμέρους χωρικές ενότητες, ανάλογα με τις ανάγκες. Πιο συγκεκριμένα, διακρίνεται σε μονόχωρα, τρίχωρα και τετράχωρα. Σε κάθε περίπτωση, ο χώρος διημέρευσης και του τζακιού χωρίζόταν από εκείνον του ύπνου. Επίσης, κοινό χαρακτηριστικό τους γνώρισμα είναι η τοποθέτηση της εισόδου στο μέσον της μεγάλης πλευράς, στην οποία η πρόσβαση ήταν εφικτή μέσω εξωτερικής, πέτρινης σκάλας.

Σημαντικός τύπος είναι και το τετράγωνο κτίσμα. Το κτίσμα αυτό αποτελεί απλούστερη κατηγορία των κλειστών διώροφων σπιτιών. Το κυρίως σπίτι αποτελείται από έναν ενιαίο χώρο σχήματος σχεδόν τετραγώνου. Η είσοδος είναι εξωτερική, στο μέσον της πλευράς. Το επίκεντρο της εσωτερικής ζωής είναι γύρω από το τζάκι, το οποίο τοποθετείται σε διαμετρικά αντίθετη, από την είσοδο, θέση.

Τέλος, διακρίνονται τα σπίτια σχήματος Γ, τα οποία αποτελούν παράγωγους τύπους που δημιουργούνται με προσθήκη επιπλέον χώρων στο εξωτερικό του κελύφους. Οι τύποι αυτοί ξεκίνησαν από προσθήκες μεταγενέστερες της αρχικής κατασκευής που με τον καιρό συμπεριλήφθησαν σε αυτή και σήμερα είναι πια διαδεδομένοι.

Ως προς την τοποθέτηση στο έδαφος, τα περισσότερα σπίτια στο Κοίλασο είναι κάθετα στο πρανές, σε σημεία με σχετικά έντονη κλίση, ενώ άλλοτε εντοπίζονται κτίσματα σε ομαλό έδαφος σε σημεία, για παράδειγμα, κοντά στο ποτάμι.

Η θέση τους ακόμη ως προς τον εγγύτερό τους δρόμο ποικίλλει. Αναλυτικότερα, υπάρχουν περιπτώσεις κατοικιών που δεν έχουν άμεση σχέση με τον δρόμο και άλλες στις οποίες ο δρόμος είναι παράλληλος στη στενή πλευρά. Επίσης, υπάρχουν γωνιακά κτίσματα στις στροφές των δρόμων.

Τέλος, η διάταξη των ανοιγμάτων φανερώνει μία συμμετρία που υποδηλώνει φανερά νεοκλασικές επιδράσεις.