Ιστορικά Στοιχεία

Γενικά ιστορικά στοιχεία

Το όνομα του Λεωνιδίου οφείλεται στον Άγιο Λεωνίδη και τους συμμάρτυρές του, που τα λείψανά τους ξέβρασε η θάλασσα στη παραλία του Λεωνιδίου. Οι κάτοικοί του, τσακώνικης καταγωγής, αναφέρονται πάντα με περηφάνια στην τοπική τους διάλεκτο, την τσακωνική. Τα τσακώνικα, αν και μια γλώσσα που εξαφανίζεται, είναι ακόμα διαδεδομένα στην περιοχή. Ομιλούνται κυρίως από τους γηραιότερους κατοίκους του Λεωνιδίου και των άλλων τσακώνικων χωριών της Κυνουρίας. Σύμφωνα με τους ντόπιους, τα τσακώνικα μιλούν-από μέτρια έως καλά- 2.500 περίπου κάτοικοι. Μέχρι το 1997 μάλιστα διδάσκονταν στο Γυμνάσιο του Τυρού από ντόπιους καθηγητές.

Αρχαιότητα

Η ευρύτερη περιοχή της Τσακωνιάς, σύμφωνα με αρχαιολόγους, είχε ανθρώπινη παρουσία τουλάχιστον από τη Μυκηναϊκή εποχή. Οι Τσάκωνες είναι άμεσοι απόγονοι των Δωριέων.

Ρωμαιοκρατία

Κατά την περίοδο της Ρωμαιοκρατίας, οι Τσάκωνες παρέμειναν απομονωμένοι στα δύσβατα και δυσπρόσιτα μέρη τους. Έτσι, διατήρησαν αναλλοίωτη μέσα στον χρόνο τη δωρική καταγωγή τους, τη διάλεκτο και τα ήθη και έθιμά τους. Εργάζονταν σε γαιοκτήμονες της περιοχής  ή κατέφευγαν στα βουνά και ασχολούνταν με την κτηνοτροφία. Την εποχή αυτή, οι επιδρομές των Σλάβων στην Ελλάδα και την Πελοπόννησο ώθησαν πολλούς Τσάκωνες να μεταναστεύσουν στις πλαγιές του Πάρνωνα, τα νησιά του Αιγαίου, τον Πόντο και την Κάτω Ιταλία. Οι Σλάβοι κατάφεραν να υποτάξουν ολόκληρη την Πελοπόννησο, εκτός από τη Λακωνία.

Μεσαίωνας

Κατά τη Βυζαντινή Περίοδο, οι Τσάκωνες απασχολούνταν ως καστροφύλακες για την ασφάλεια των κάστρων της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και ως φύλακες απόμερων περιοχών. Ακόμη πολλοί από αυτούς στελέχωσαν τον βυζαντινό στόλο. Τον 8^ο αιώνα, στην περιοχή του Πάρνωνα, εγκαταστάθηκαν σλαβικά φύλα, τα οποία σταδιακά εκχριστιανίστηκαν και αφομοιώθηκαν από τους ντόπιους.

Φραγκοκρατία – Τουρκοκρατία

Παρά τη σθεναρή αντίστασή της, η Τσακωνιά βρέθηκε υπό την κυριαρχία των Τούρκων (Πρώτη Τουρκοκρατία 1453-1715 μ.Χ.). Στη συνέχεια, κατακτήθηκε για μικρό διάστημα από τους Βενετσιάνους και μετά το 1715 κατακτήθηκε εκ νέου από τους Τούρκους (Δεύτερη Τουρκοκρατία) και γνώρισε, ως περιοχή, οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη λόγω της ενασχόλησης με το εμπόριο και τη ναυτιλία που διήρκησε μέχρι την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Την εποχή αυτή χτίστηκαν αρχοντικά και πυργόσπιτα από σημαντικές φυσιογνωμίες της εποχής, όπως είναι ο Κωνσταντίνος Τσικαλιώτης και ο Κώστας Χατζηπαναγιώτης. Αξίζει να αναφερθεί πως, λόγω του πλούτου του 18^ου αιώνα, ο Πραστός αποτέλεσε ισχυρό οικονομικό και διοικητικό κέντρο και ήταν η πρώτη πρωτεύουσα της Τσακωνιάς.

Επανάσταση

Ήδη  μερικά χρόνια πριν την Επανάσταση, αρκετοί Τσάκωνες έγιναν μέλη της Φιλικής Εταιρείας, η οποία αποτέλεσε ένα κοινό μυστικό που ενίσχυε το επαναστατικό πνεύμα. Σύντομα, το πνεύμα αυτό διαδόθηκε και στις γύρω περιοχές και έφτασε μέχρι και τις Σπέτσες. Καταλυτική ήταν η παρουσία των Τσακώνων στην Επανάσταση, καθώς με δύο επαναστατικά σώματα πολέμησαν σε όλες τις μάχες, πολιόρκησαν τα φρούρια της Μονεμβασιάς και της Τριπολιτσάς και τα κυρίευσαν. Επιπλέον, πρόσφεραν όλο τον πλούτο και τα πλοία τους και, το κυριότερο, συντηρούσαν και ανεφοδίαζαν το στρατόπεδο των Βερβαίνων, που ήταν η ψυχή του επαναστατημένου Μοριά.

Το 1826  ο Ιμπραήμ μαζί με Τουρκοαιγύπτιους εισέβαλαν στον Πραστό και τον έκαψαν. Έτσι το 1845 ορίστηκε το Λεωνίδιο ως νέα πρωτεύουσα της Τσακωνιάς, τόπος που ποτέ δεν υπέστη τις βιαιότητες του Ιμπραήμ λόγω της γεωγραφικής του θέσης.

19^ος αιώνας – Αρχές 20^ου

Ύστερα από την επανάσταση, το Νέο Ελληνικό Κράτος άρχισε την οργάνωσή του ανεξάρτητο κι ελεύθερο πια κι επιδόθηκε στην ανοικοδόμηση των ερειπίων και την πολιτιστική του εξέλιξη. Η περιοχή της Τσακωνιάς, ως αδιάσπαστο μέρος του κράτους αυτού, ακολούθησε τον δρόμο της προόδου και ανέπτυξε κι αυτή τον πολιτισμό της. Κατασκευάστηκε πλήθος παραδοσιακών και νεοκλασικών κτηρίων, δημιουργήθηκαν δρόμοι που συνέδεσαν όλα τα χωριά της, τα λιμάνια της εξελίχθηκαν σε τουριστικά κέντρα (το λιμάνι του Λεωνιδίου άρχισε να υποδέχεται μεγάλα καράβια), ηλεκτροδοτήθηκαν και υδροδοτήθηκαν τα περισσότερα χωριά. 

Από τον μεσοπόλεμο μέχρι τη δεκαετία του 1960

Στην αρχή αυτής της περιόδου, σταμάτησε το μεταναστευτικό ρεύμα προς την Κωνσταντινούπολη και την Αμερική, με αποτέλεσμα την προσωρινή αύξηση του πληθυσμού του Λεωνιδίου. Μετά την πολεμική δεκαετία του 1940 και το άνοιγμα της Αυστραλίας, αρκετοί κάτοικοι μετανάστευσαν προς την Αθήνα ή το εξωτερικό.

Την ίδια περίοδο πραγματοποιήθηκε η διάνοιξη του δρόμου Λεωνιδίου – Τυρού – Άστρους, μήκους 70χλμ, το οποίο ένωσε την περιοχή της Τσακωνιάς με την υπόλοιπη Πελοπόννησο και την Αθήνα και έφερε οικονομική ανάπτυξη στην περιοχή, καθώς ήταν πλέον εφικτό να μεταφέρονται τα τοπικά προϊόντα έως τις λαϊκές αγορές του Πειραιά και της Αθήνας.

Από το 1960 έως σήμερα

Τη δεκαετία του 1960 αρκετοί Λεωνιδιώτες κατευθύνθηκαν προς την Αθήνα και το εξωτερικό, όμως πολλοί από αυτούς επέστρεψαν ήδη από τη δεκαετία του 1970, κατά την οποία παρατηρείται μια γενική αύξηση του πληθυσμού. Η κύρια ασχολία τους ήταν η οικοδομή και η καλλιέργεια περιβολιών. Ακόμα μέχρι και σήμερα, αρκετοί μόνιμοι κάτοικοι του Λεωνιδίου ασχολούνται με τη γεωργία. Το πιο χαρακτηριστικό προϊόν είναι η τσακώνικη μελιτζάνα και, χάρη στην καλλιέργειά της, το Λεωνίδιο γνώρισε μεγάλη οικονομική άνθιση. Ελάχιστοι πλέον κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία. Σήμερα το Λεωνίδιο είναι γνωστό και ως αναρριχητικό κέντρο και προσελκύει πλήθος αναρριχητών και ορειβατών από όλο τον κόσμο.