Κονιάματα

Τα κονιάματα που απαντώνται στο Τρίκερι είναι 4 ειδών: χωματόλασπη, ασβεστοκονίαμα, ασβεστοκονίαμα με προσθήκη πορσελάνης και τέλος ασβεστοκονίαμα με άμμο.

Α) χωματόλασπη

Το κονίαμα αυτό αποτελείται από κοκκινόχωμα, άχυρο και νερό. Είναι το συνηθέστερο λόγω του χαμηλού του κόστους. Το χώμα λαμβανόταν συνήθως από τις εκσκαφές για τα θεμέλια στο οικόπεδο στο οποίο θα ανεγειρόταν η κατασκευή . Το άχυρο μπορούσε να αντικατασταθεί από τραγόμαλλο σε περιπτώσεις που αυτό ήταν εύκαιρο, βελτιώνοντας την αντοχή του κονιάματος. Η χωματόλασπη χρησιμοποιούταν ως συνδετικό υλικό για τη λιθοδομή, ως υλικό πλήρωσης των κενών του σκελετού τσατμά, όσο και για το σοβάτισμα της τοιχοποιίας. Στις δύο τελευταίες περιπτώσεις το κονίαμα λάμβανε ιδιαίτερη επεξεργασία. Σύμφωνα με τον Ιωάννη Κίζη στο βιβλίο του Πηλιωρείτικη Οικοδομία, η επεξεργασία αυτή είχε ως εξής: «το χώμα καλοδιαλεγμένο και κοσκινισμένο, διαστρωνόταν σε πάχη 10-12εκ. με ενδιάμεσες στρώσεις αχύρου κομμένου, πάχους 3-5εκ. Το τελικό ύψος των στρώσεων έφτανε τα 50-60εκ. Και το χαμούρι αναμιγνυόταν με ποδοπάτημα». Η ντόπια παράδοση αναφέρει χρήση κοπριάς στα κονιάματα του χρησιμοποιούνταν στο Πήλιο, η οποία έχει εξαιρετικές ιδιότητες πήξης. Στο Τρίκερι ωστόσο, δεν βρήκαμε συγκεκριμένες αναφορές ή παραδείγματα.

Β) ασβεστοκονίαμα

Το ασβεστοκονίαμα είναι ένα μείγμα ασβέστη, αχύρου (ή εναλλακτικά τραγόμαλλου) και νερού. Η παρασκευή του ήταν ακριβότερη από αυτή της χωματόλασπης. Για αυτό το λόγο σπάνια χρησιμοποιούταν ως συνδετικό υλικό κατά το χτίσιμο, ενώ συνηθέστερα χρησιμοποιούταν για τα αρμολογήματα λασπόχτιστων λιθοδομών και για τις τελικές επιστρώσεις των σοβάδων (λιθοδομών ή τσατμάδων). Η παρασκευή του περιγράφεται ως εξής στην Πηλιορείτικη Οικοδομία του Ιωάννη Κίζη: «ο ασβέστης θέλει σχολαστική προσοχή στο σβησιμό του: ο καλός ασβέστης πρέπει να καθίσει να ‘αργαστεί’ για χρόνια ολόκληρα στον ασβεστόλακκο και να προστατεύεται από τις καιρικές συνθήκες, σκεπασμένος με άχυρα ή φτέρη. Το κονίαμα για το ψιλό σοβάτισμα ή αρμολόγημα προϋποθέτει κοσκίνισμα του ασβέστη και πρόσμιξη αρκετού ψιλοκομμένου λιναριού ή τραγόμαλλου».

Γ) ασβεστοκονίαμα με προσθήκη πορσελάνης

Η μοναδική διαφορά του κονιάματος αυτού από το ασβεστοκονίαμα είναι η προσθήκη πορσελάνης. Η πορσελάνη φημίζεται για τις εκπληκτικές αντοχές που προσδίδει στο κονίαμα. Ωστόσο, είναι ακριβό υλικό, οπότε το κονίαμα αυτό χρησιμοποιήθηκε ελάχιστα στο Τρίκερι, και κυρίως σε αρχοντικά. Ένα παράδειγμα είναι το αρχοντικό Κουμπουρέλου στη νότια πλευρά του οικισμού.

Δ) ασβεστοκονίαμα με άμμο από τη θάλασσα

Για το ασβεστοκονίαμα αυτό χρησιμοποιήθηκε ως αδρανές άμμος από τη θάλασσα. Μικρά κοχύλια και βότσαλα δε διαχωρίστηκαν ποτέ από αυτήν, αλλά ενσωματώθηκαν στη μάζα του τοίχου. Δείγμα από το κονίαμα αυτό εντοπίσαμε μονάχα ένα στο τμήμα του οικισμού που μελετήσαμε.