Σοβάτισμα - Αρμολόγημα

Το τελευταίο στάδιο της οικοδομής είναι το σοβάτισμα των τοίχων. Οι τοίχοι που σοβατίζονταν είναι αυτοί των υπνοδωματίων  και των χώρων διημέρευσης, για λόγους υγιεινής. Οι υπόλοιποι χώροι συνήθως έμεναν ανεπίχριστοι ή αρμολογούνταν.

Τρόποι πρόσφυσης του σοβά στα ξύλινα στοιχεία της τοιχοποιίας:

Πάνω στα ξύλα των ξυλοδεσιών, των ποδιών και των πρεκιών, τοποθετούνταν σε διάφορα σημεία καρφιά εξέχοντα από την επιφάνειά τους. Με την ανωμαλία που δημιουργούσαν στην επιφάνεια της τοιχοποιίας ο σοβάς ‘έπιανε’ καλύτερα με την ξύλινη επιφάνεια. Αντίστοιχη τεχνική ήταν η δημιουργία εγκοπών και σχισμών πάνω στην εξωτερική επιφάνεια του ξύλου με το πελέκισμά της. Έτσι, αυτή γινόταν τραχιά και ο σοβάς μπορούσε να προσφύσει καλύτερα σε αυτή. Αργότερα, συνήθιζαν να χρησιμοποιούν κοτετσόσυρμα στα σημεία αυτά για τον ίδιο σκοπό. Σήμερα, όλες οι παραπάνω πρακτικές έχουν σχεδόν αντικατασταθεί από νευρομετάλ.

Α) Σοβάτισμα πέτρινων τοίχων

Το σοβάτισμα των λιθοδομών αποτελείται από δύο στρώσεις. Η πρώτη είναι χωματόλασπη (μείγμα από κοκκινόχωμα, άχυρο και νερό) η οποία έχει πάχος 3-5εκ. ή περισσότερο. Την στρώση αυτή έχει έρχεται να καλύψει μια στρώση ασβεστοκονιάματος, το σοβάτισμα της οποίας έπαιρνε ιδιαίτερη προσοχή: επανειλημμένο γαλάκτισμα και πάτημα πραγματοποιούνταν σε κάθε στάδιο του σοβατίσματος ώστε να μη δημιουργούνται μικρορωγμές από το απότομο στέγνωμα και τη συρρίκνωση του υλικού. Το σοβάτισμα με ασβεστοκονίαμα δε γινόταν σε μεγάλες ενιαίες επιφάνειες αλλά σε μικρότερα πλαίσια αυτών. Τα πλαίσια αυτα δημιουργούνταν με ράφια, λαμπάδες παραθύρων και λοιπά ξύλινα στοιχεία που σχετίζονταν με την επίπλωση. Η στρώση αυτή ασβεστοκονιάματος ονομαζόταν “κετένι”. Επειδή το κετένι είχε μεγάλο πάχος (3 εκ.) αλλά και βάρος, συχνά η πρόσφυση με τη χωματόλασπη δεν ήταν γερή, ενώ το ίδιο το ασβεστοκονίαμα αποκτούσε μεγάλη συνεκτικότητα και συνοχή. Για τους λόγους αυτούς, συχνό φαινόμενο ήταν η αποκόλληση ακέραιων κομματιών σοβά από τη λιθοδομή σε περιπτώσεις καταπόνησης της κατασκευής.

Β) Σοβάτισμα τσατμάδων

Οι τσατμάδες απαιτούσαν για το σοβάτισμά τους μονάχα το κετένι, δηλαδή την στρώση ασβεστοκονιάματος, αφού η χωματόλασπη ήταν ενσωματωμένη στο υλικό πλήρωσης του ξύλινου σκελετού του τσατμά. Στα σημεία που το ασβεστοκονίαμα ερχόταν να προσκολληθεί απευθείας στον ξύλινο σκελετό, η πρόσφυση εξασφαλιζόταν με εγκοπές  και σχισμές πάνω στο ξύλο.

Γ) Αρμολόγημα

Ποίκιλοι τρόποι αρμολογήματος λιθοδομής συναντώνται στο Τρίκερι:

1. Αλειμμένο αρμολόγημα: όλη η επιφάνεια της λιθοδομής σοβατίζεται, καλύπτωντας εντελώς τις πέτρες.
2. Κοφτό αρμολόγημα (με το υλικό να σβήνεται στις πέτρες): περιμετρικά των αρμών της λιθοδομής σχηματίζονται με το σοβά ισόπαχες λωρίδες πάχους 3-6εκ. οι οποίες στη συνέχεια απλώνονται με το μυστρί και σβήνονται πάνω στις πέτρες. Οι πέτρες παραμένουν ωστόσο εμφανείς στο μεγαλύτερο μέρος τους.
3. Λεπτό κοφτό αρμολόγημα: οι ισοπαχείς λωρίδες κονιάματος κατά μήκος των αρμών της λιθοδομής δεν απλώνονται και παραμένουν ισχυρά εξέχουσες της τοιχοποιίας.
4. Σφράγιση αρμών με ασβεστοκονίαμα συνεπίπεδα με τους λίθους: το ασβεστοκονίαμα τοποθετείται μέσα στους αρμούς της λιθοδομής γεμίζοντάς τους χωρίς να προεξέχει από το επίπεδο της τοιχοποιίας.
5. Απουσία σοβά: η λιθοδομή παραμένει ασοβάτιστη. Κονίαμα χρησιμοποιείται μονάχα ως συνδετικό υλικό ανάμεσα στις πέτρες
6. Απουσία σοβά και κονιάματος (ξερολιθιά): Δεν χρησιμοποιείται κονιάματα ούτε ως συνδετική ύλη ανάμεσα στις πέτρες, ούτε ως υλικό για το σοβάτισμά της.