Βυζίτσα

Η χρήση του χρώματος

Ξεθωριασμένα ψευτοπαράθυρα δυτική όψη , αρχοντικό Ι. Χαρίτου ,ΒυζίτσαΞεθωριασμένα ψευτοπαράθυρα δυτική όψη , αρχοντικό Ψυχούλη  ,Βυζίτσα

Το χρώμα στο Πήλιο έχει μία λιτή και όχι συχνή παρουσία. Η γενική εικόνα των σπιτιών , τόσο στο εξωτερικό όσο και στους εσωτερικούς χώρους , είναι άσπρη , αυτή που δίνει το υπόλευκο πατητό ασβεστοκονίαμα. Σε μερικά αρχοντικά του τέλους του 18ου και των αρχοντικών του 19ου αι. όμως , το χρώμα παίζει σημαντικό διακοσμητικό ρόλο : εμφανίζονται τότε και στο Πήλιο τοιχογραφίες και επιζωγραφήσεις ταβανιών και κουφωμάτων. Στις εξωτερικές τοιχογραφήσεις των προσόψεων σημειώθηκε μία λιτή διακόσμηση της υπέρθυρης ζώνης – «ζωοφόρου» του τελευταίου πατώματος  . Στο κέντρο της τυπικής σύνδεσης υπάρχει η ημερομηνία ανέγερσης που την πλαισιώνουν φίδια και σχηματοποιημένοι δράκοντες σε μία αφελή απομίμηση θυρεού. Δύο συμμετρικά δέντρα με λιοντάρια και μυθικά τέρατα , συμπληρώνουν το σύνολο που χαρακτηρίζεται από την άτεχνη μεταφορά προτύπων  και που αντανακλά τις προλήψεις και τις δεισιδαιμονίες  των ανθρώπων της εποχής εκείνης. Στη Βυζίτσα διασώζονταν μέχρι και πριν 20 χρόνια στο αρχοντικό Καραγιάννη (1849) , το κεντρικό θέμα του παράξενου «θυρεού» με την ημερομηνία. Δεν γνωρίζουμε , ωστόσο αν συνοδευόταν και από άλλες παραστάσεις που κάλυψε το ασβέστωμα .

Όσον αφορά την τοιχογράφηση των ζωοφόρων των όψεων , στο Πήλιο αξιολογότερα ήταν τα «ψευδοπαράθυρα» .Δημιουργείται μια τοπική επίμονη παράδοση που ξεκινάει από  τις αρχές του 19ου αι. και διατηρείται σχεδόν ως το τέλος του. Στην αρχή οι μορφές απομιμούνται ζωγραφικά τον γύψινο φεγγίτη , συμπληρώνοντας τις επιφάνειες όπου , για λόγους οικονομίας , δεν τοποθετούνται υαλοφράγματα. Τα επόμενα χρόνια το ψευτοπαράθυρο κερδίζει περισσότερο έδαφος  , αποδεσμεύεται από την επανάληψη των γύψινων «βεργιών» , επηρεασμένο από την αισθητική  του όψιμου μπαρόκ, και αποκτά σχήματα νέα και ύφος αυτόνομο. Η ακμή των ψευτοπαραθύρων σημειώνεται γύρω στο 1830.. Κύρια χρώματα είναι το σκούρο γκρι έως μαύρο για την απομίμηση των γυαλιών και το κόκκινο για τον τονισμό των περιγραμμάτων.

Ο επιχρωματισμός και η ζωγραφική στις ξύλινες επιφάνειες περιορίστηκε στην κοσμική αρχιτεκτονική του Πηλίου ,κυρίως για λόγους δαπάνης , αφήνοντας λίγα αξιόλογα έργα σε ταβάνια , ξυλεπενδύσεις , κυρίως των καλών οντάδων , ελάχιστων πλούσιων αρχοντικών του τέλους του 18ου αι. Από τα δύο σωζόμενα παραδείγματα, το ένα βρισκόταν ,μέχρι τα τελευταία χρόνια, στο Παπαναστασέικο αρχοντικό στη Βυζίτσα.  Χρωματισμένη θα ήταν , σύμφωνα με ιστορικές πηγές, και η μεγάλη σύνθετη ντουλάπα , στο αρχοντικό της Βυζίτσας.

Βιβλιογραφία-Πηγές: Ιωάννης Κίζης (2007), Πηλιορείτικη Οικοδομία , Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς