Φεγγίτες

Η σειρά των παραθύρων του δοξάτου  και των χώρων υποδοχής που περικλείνονται από τον ξύλινο σκελετό συνοδεύεται από μια δεύτερη σειρά ανοιγμάτων- φεγγιτών, κυρίως στα αρχοντικά της κλασσικής αρχιτεκτονικής του Πηλίου. Αυτοί ι φεγγίτες , στολισμένοι με χρωματιστά τζαμάκια δεμένα με λεπτά, πολύπλοκα γύψινα «βέργια» , αποτελούσαν και την κύρια πηγή φυσικού φωτισμού των χώρων, όταν τα παραθυρόφυλλα ήταν κλειστά , ενός φωτισμού πολύχρωμου , διακριτικού, φιλτραρισμένου μέσα από τη μάζα του παλιού χειροποίητου γυαλιού. Πέρα από το φωτιστικό ρόλο τους , εξίσου σημαντικός υπήρξε και ο διακοσμητικός. Στα πλουσιότερα αρχοντικά, κάθε παράθυρο συνοδεύεται από το φεγγίτη του. Αργότερα ο αριθμός μειώνεται : φεγγίτες συνοδεύουν τα μεσαία παράθυρα της κάθε επιμέρους όψης τοιχώματος, ενώ τα τυφλά υπόλοιπα υπέρθυρα διακοσμούνται εξωτερικά με ζωγραφιστές απομιμήσεις ( ψευτοπαράθυρα) . Τέτοια συναντάμε και στο αρχοντικό του Ψυχούλη στη Βυζίτσα. Για λόγους προστασίας του ευαίσθητου γύψινου, περίτεχνου, οπωσδήποτε ακριβού έγχρωμου φεγγίτη, τοποθετείται στο εσωτερικό πρόσωπο του τοιχώματος, ένα δεύτερο υαλόφραγμα τοποθετείται στην εξωτερική παρειά, με ισχυρότερες γύψινες νευρώσεις και απλούστερη επεξεργασία. Τα γύψινα νεύρα συνεπίπεδα με το εξωτερικό τελείωμα του επιχρίσματος, δίνουν την εντύπωση του διάτρητου τοιχώματος. Σε νεώτερες κατασκευές , γύρω στις αρχές του 19^ου αι. η λιτή χιαστί διαίρεση αντικαθίσταται με γύψινο φεγγίτη, που επαναλαμβάνει, με αρκετή πάντως απλοποίηση, τα σχήματα του εσωτερικού έγχρωμου. Στα σχήματα και στα μεγέθη αυτά δεν παρατηρείται σημαντική εξέλιξη , μέσα στη σχετικά μικρή περίοδο στην οποία χρησιμοποιήθηκαν στο Πήλιο. Οι διαστάσεις παραμένουν σταθερές, σχεδόν τυποποιημένες : 50x70 εκ. στα παλαιότερα  και μεγαλύτερα κτίρια, 40x60 εκ. σε νεότερα. Στο πάνω μέρος αναπτύσσεται φωτομορφικό καμπύλο θέμα που εντάσσεται στη μικτόγραμμη τοξωτή απόληξη του φεγγίτη ,ενώ η σύνθεση παραμένει πάντα πιστή στη μορφολογία του όψιμου μπαρόκ της εποχής.

Ο παλαιότερος χρονολογημένος πηλιορείτικος φεγγίτης σωζόταν μέχρι προσφάτως στη Κοντείκο αρχοντικό στη Βυζίτσα και έφερε την υπογραφή : επί +1792 Σεπτεμβρίου 10. Σήμερα οι φεγγίτες του σπιτιού έχουν αποκατασταθεί και πλάι σ΄ αυτόν συναντά κανείς έναν καινούργιο με την επιγραφή  : Αύγουστος 1980.

Περίπου το 1827 στη Βυζίτσα εμφανίζονται φεγγίτες με μια μέτρια πλοκή με έντονα καμπυλωμένα κεντρικά θέματα. Στο παράδειγμα αυτό τα γυαλιά είναι  άχρωμα , ενώ το 1841 πάλι εμφανίζονται στο αρχοντικό του Ψυχούλη αρκετά πολύπλοκοι και έγχρωμοι φεγγίτες, χωρίς ουσιαστικές διαφορές από εκείνους του 18ου αι.

Σε άλλα μέρη της χώρας τέτοιοι φεγγίτες ανοίγονται και σε λιθοδομές. Στο Πήλιο η μόνη ένδειξη μιας τέτοιας ανάμνησης είναι οι ζωγραφιστοί φεγγίτες σε λιθοδομή , π.χ. πάνω από τα παράθυρα του μεσορόφου του «ποδαριού» του αρχοντικού Καραγιαννοπούλου στη Βυζίτσα. 

Βιβλιογραφία-Πηγές: Ιωάννης Κίζης (2007), Πηλιορείτικη Οικοδομία , Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς