Καστανίτσα (Α)

Τοιχοποιίες

Λίθινη όψη. Γωνιόλιθοι, παραστάδες, ξύλινα πρέκια και ποδιές, ίχνη σκαλωσιάς.Λίθινη όψηΞυλοδεσιέςΚλειδιάΠολεμίστραΈνωση δύο λίθινων όψεων. Μόνο δεξιά φροντισμένοι γωνιόλιθοι. Αριστερά, μεταγενέστερη κατασκευήΑνοίγματαΓωνιόλιθοι - παραστάδες, πρέκι, ανακουφιστικό τόξο Ξύλινο πρέκιΓωνιόλιθοι, πρέκι, ποδιάΌψη και Κάτοψη ανοίγματος

 Τα κτίρια κατασκευάζονταν από πέτρα την οποία εξώρυτταν από το όρος Πάρνωνα. Οι λιθοδομές αποτελούσαν το κύριο φέρων σύστημα των κτιρίων και θεμελιώνονταν απευθείας στο βραχώδες έδαφος του οικισμού. Οι κάτοικοι ασβέστωναν τακτικά τις πέτρινες όψεις των κτιρίων καθώς ο ασβέστης υπήρχε σε αφθονία και αποτελούσε υλικό εξαιρετικών προδιαγραφών για την επικάλυψη των κτισμάτων καθώς επιτρέπει στην λιθοδομή να αναπνέει.

ΓΩΝΙΟΛΙΘΟΙ

 Ιδιαίτερης φροντίδας χαίρουν οι γωνιόλιθοι. Πρόκειται για της γωνιακές συναρμογές της λιθοδομής οι οποίες σχηματίζονται από μεγαλύτερες και πιο λαξευμένες πέτρες προκειμένου ενισχύσουν τις γωνίες που αποτελούν τα πιο αδύναμα στοιχεία του κτιρίου. Παρατηρείται ότι τα ανοίγματα τοποθετούνται σε κάποια απόσταση από τους γωνιόλιθους ώστε να μην επηρεάσουν την στατική επάρκεια του κτίσματος. 

ΞΥΛΟΔΕΣΙΕΣ

 Κατά την κατασκευή της λιθοδομής παρεμβάλλονται ξύλινες σχάρες  «ξυλοδεσιές» προκειμένου να περιδέσουν και κατά συνέπεια να εισχύσουν τη λιθοδομή.  Οι βασικές θέσεις για την τοποθέτηση της ξυλοδεσιάς είναι τα πρέκια και οι ποδιές των ανοιγμάτων, καθώς και η επιφάνεια έδρασης της στέγης.

ΑΝΟΙΓΜΑΤΑ

 Για την κατασκευή των ανοιγμάτων χρησιμοποιούνται ξύλινα ή λίθινα πρέκια και ποδιές καθώς και παραστάδες που αποτελούνται είτε από ισχυρότερους λίθους είτε από ισχυρές ξύλινες διατομές. Η επίλυση του ανοίγματος είναι δυνατόν να πραγματωθεί και με ανακουφιστικό τόξο αντί του ξύλινου πρεκιού άνωθεν.

ΚΛΕΙΔΙΑ ΚΑΙ ΕΛΚΥΣΤΗΡΕΣ

 Παρατηρούνται επίσης μεταλλικά «κλειδιά» και ελκυστήρες. Τα «κλειδιά» «δένουν» την κατασκευή προκειμένου να μην εκτραπούν οι πέτρινοι τοίχοι εξαιτίας των εκτός επιπέδου φορτίσεων. Τα μεταλλικά αυτά στοιχεία τοποθετούνται συνήθως στον ξύλινο σκελετό του μεσοπατώματος.

ΣΥΝΔΕΤΙΚΑ ΚΟΝΙΑΜΑΤΑ

 Το συνηθέστερο κονίαμα για τη σύνδεση των λίθων μεταξύ τους είναι το ασβεστοκονίαμα, το οποίο γινόταν με ασβέστη, ποταμίσια ή θαλασσινή άμμο και νερό. Άλλη περίπτωση κονιάματος είναι η αργιλική χωματολάσπη, που όμως το συναντάμε κυρίως σε κατασκευές περισσότερο πρόχειρες ή ευτελείς.

ΕΙΔΗ ΛΙΘΟΔΟΜΩΝ

 Τα κυριότερα είδη λιθοδομών που απαντώνται στην Καστάνιτσα είναι η ξηρολιθιά, η αργολιθοδομή και η ημιλαξευτή. Στην ξηρολιθιά οι πέτρες τοποθετούνται ακατέργαστες η μία πάνω στην άλλη χωρίς συνδετικό κονίαμα, ενώ στην αργολιθοδομή οι λίθοι παραμένουν ανεπεξέργαστοι ή ημιλάξευτοι και ενώνονται με κονίαμα και στις γωνίες της τοιχοποιίας και στις παραστάδες των ανοιγμάτων τοποθετούνται λαξευμένοι λίθοι, τα αγκωνάρια, που είναι και το μοναδικό δείγμα λαξευτής λιθοδομής.