Θόλοι

 Σε δύο τύπους παραδοσιακών οικιών-στα Πυργόσπιτα και στο Ανωγοκάτωγο μακρινάρι- διακρίνουμε καμάρες (“θόλους”) για την διαμόρφωση των οριζόντιων επιπέδων (πατώματα). Πρόκειται για σπίτια διώροφα ή τριώροφα. Το κατώι - ο κατώτατος όροφος της οικίας- το χρησιμοποιούσαν πολλές φορές και σαν στάβλο για να εκμεταλλεύονται την ζέστη από τα χνώτα των ζώων. Σε περιπτώσεις που χρησιμοποιούσαν τους γύρω χώρους σαν στάβλους, το κατώι μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σαν αποθήκη ή και κουζίνα, ενώ το καλοκαίρι χρησίμευε σαν χώρος διαμονής, λόγω της δροσιάς.

 Χαρακτηριστικοί στο κατώι είναι οι θόλοι, οι οποίοι λειτουργούσαν και σαν κρυψώνες πολλές φορές λόγω του κενού χώρου που δημιουργούνταν μεταξύ πατώματος και καμάρας. Σε ένα παραδοσιακό πυργόσπιτο στην βόρεια πλευρά της Καστάνιτσας υπάρχει συνδυασμός θόλων, στο υπόγειο και στο ισόγειο με υψομετρική διαφορά μισού ορόφου. Λόγω της μεγάλης κλίσης του εδάφους και σύμφωνα με την τομή του πυργόσπιτου σε χαρακτηριστική πλαγιά, οι θόλοι τοποθετήθηκαν έτσι ώστε να έχουν κλιμακωτή τομή.

 Τα κτίσματα που διαθέτουν δύο με τρείς ορόφους διαμορφώνουν τα οριζόντια επίπεδα σε έναν φέροντα πέτρινο θόλο (καμάρα), η οποία καταλαμβάνει διώροφο ύψος. Παρεμβάλλεται ξύλινο συνήθως μεσοπάτωμα κι έτσι διαμορφώνεται μια θολοσκεπής αίθουσα συνήθως στον όροφο του μεσοπατώματος. Όσον αφορά τους θόλους στο κατώι, εδράζονται στους τοίχους του κτιρίου. Ο θόλος στηρίζεται αρχικά στον τοίχο και από κάποιο ενδιάμεσο ύψος η εσωτερική τοιχοποιία αρχίζει να σχηματίζει τόξο. Από πάνω διαμορφώνεται το πάτωμα του κατωγιού με μπάζα και χώμα.

 Στην κορυφή της καμάρας τοποθετούνται λαξευμένες σφηνοειδείς πέτρες, οι οποίες επιτυγχάνουν το "κλείδωμα" της κατασκευής. Για την εξωτερική πλήρωση της κατασκευής χρησιμοποιείται κανονική λιθοδομή, ενώ τα ενδιάμεσα κενά μεταξύ εσωτερικής και εξωτερικής τοιχοποιίας πληρώνονται με θραύσματα λίθων και χώμα.

 Στους παραδοσιακούς θόλους, η κάτω επιφάνεια παραμένει ανεπίχριστη, ενώ η άνω επιφάνεια καλύπτεται με αργιλοκονία. Σε μεταγενέστερες κατασκευές συναντάται επικάλυψη με άχυρο και χώμα και από πάνω τσιμεντοκονία και ασβεστοκονία.

 Στο νότιο κομμάτι εντοπίσθηκαν θόλοι από σκυρόδεμα, που μιμούνται την εικόνα μιας τυπικής κατασκευής, αλλά δομικά λειτουργούν σαν μια συμπαγής κατασκευή. Για την ενίσχυσή της, τοποθετούνται πάσσαλοι σε ορισμένα σημεία του ανακουφιστικού τόξου.

 Τέλος, σε μια εξωτερική σκάλα παρατηρήθηκε θολωτή κατασκευή για την ανακούφιση του κάτω μέρους της, που χρησίμευε ως αποθηκευτικός χώρος. Ο συγκεκριμένος τρόπος κατασκευής, χρησιμοποιείται και σήμερα, αλλά με διαφορετική μορφή.