Πέτρινα γεφύρια

Το δίτοξο γεφύρι του Ντέρη είναι το πρώτο πέτρινο τοξωτό γεφύρι που συναντά το ποτάμι του Πραμόριτσα από το ξεκίνημά του. Παλαιότερα συνέδεε τον Πεντάλοφο με το Τσοτύλι και την Αγία Σωτήρα (Σβόλιανη).

Δυστυχώς δεν σώζονται η χρονολογία της κτίσης του, ούτε τα ονόματα του χορηγού και του πρωτομάστορα. Την ονομασία του την οφείλει σε κάποιον Πενταλοφίτη με το όνομα Ντέρης που διατηρούσε νερόμυλο σε κοντινή απόσταση.

Στη δεκαετία του ‘60 σε μία πλημμύρα του ποταμού παρασύρθηκε το μικρότερό του τόξο, όμως ανακαινίστηκε το έτος 2006 από την Κοινότητα Πενταλόφου. Μαζί με τις εργασίες ανακαίνισης αποκαλύφθηκε επίσης και το παλιό πέτρινο καλντερίμι που οδηγούσε εκεί και από τις δύο πλευρές του. Διαμορφώθηκε ακόμη ένας μικρός χώρος αναψυχής και αναδείχθηκαν έτσι οι δύο μικροί καταρράκτες που βρίσκονται λίγο πιο κάτω, εκείνος του ρέματος που κατεβαίνει από τον Πεντάλοφο και εκείνος της δέσης του Τιτόρου, που τροφοδοτούσε κάποτε με νερό τον μύλο.

Όσον αφορά γενικότερα στην κατασκευή των γεφυριών στην ευρύτερη περιοχή ως δομικό υλικό χρησιμοποιούνταν η πέτρα, η οποία έπρεπε να είναι ομοιογενής, συμπαγής και ανθεκτική έτσι ώστε να μην αποσαθρώνεται με τον νερό ή τον αέρα. Στην κατασκευή χρησιμοποιούνταν κυρίως τοπικά πετρώματα, όπως ο σχιστόλιθος, και συνδετικό κονίαμα, συνήθως κουρασάνι στο οποίο προστίθονταν ενισχυτικές ίνες.

Για την κατασκευή τους αρχικά στηνόταν ο ξυλότυπος. Το χτίσιμο ξεκινούσε ταυτόχρονα και από τις δύο πλευρές της βάσης και προχωρούσε σταδιακά προς την κορυφή, διαμορφώνοντας το τόξο, στην κορυφή του οποίου τοποθετούνταν η κλείδα η οποία και συγκρατούσε την κατασκευή. Στη συνέχεια χτιζόταν το γέμισμα του γεφυριού, επάνω στο τόξο, το οποίο γινόταν με πέτρες τοποθετημένες εν ξηρώ.

Σημαντικό στοιχείο στην κατασκευή αποτελούσε η θεμελίωση. Χρησιμοποιούνταν κυρίως πέτρες μικρού μεγέθους, εκτός από εκείνες στα σημεία της έδρασης στους βράχους, οι οποίες ήταν μεγαλύτερες.

Στα πλάγια του γεφυριού κατασκευάζονταν πεζούλια για την προστασία των διερχομένων τα οποία διαμόφωναν με στενόμακρες πέτρες, τοποθετημένες κάθετα στην επιφάνεια του λιθόστρωτου.

Πηγή: Ηλεκτρονικό έντυπο My Voio