Τζάκια

ΤΟ ΤΖΑΚΙ

Στα πρώτα χυτά δεν διακρίνουμε την ύπαρξη τζακιού, αλλά την εστία αποτελούν δύο πυρομάχια τοποθετημένα κοντά στον τοίχο. Καπνοδόχος δεν υπήρχε, για λόγους αντιπειρατείας, και ο καπνός διαχεόταν μέσα στο σπίτι και βγαίνει από τις χαραμάδες της στέγης και τον ανεφάτη.

Η κατασκευή του τζακιού εξελίσσεται σταδιακά και τον 19^ο αιώνα φτάνουμε σε μια τελειοποιημένη και μάλλον τυποποιημένη μορφή. Ολόκληρο το τζάκι αποτελούσε μια ορθογώνια κατασκευή που προεξείχε 20-40cm από τον τοίχο μέσα στο δωμάτιο, με πλάτος αρκετά μεγάλων διαστάσεων, ώστε να χωρέσει το νυχτόξυλο, ενώ δεξιά, αριστερά και πάνω από το άνοιγμα υπάρχουν ραφάκια (νύχια) ή θυΐρες για την τοποθέτηση των σκευών. Το 19^ο αιώνα αρχίζει και η κατασκευή της καμινάδας.

Η σημασία του τζακιού ως θερμαντικό μέσο για χυτά ήταν τεράστια, κάτι που δικαιολογεί το μέγεθος και τη θέση τους. Μάλιστα κάποια τζάκια είχαν τέτοιες διαστάσεις που τα παιδιά για να ζεσταθούν έμπαιναν μέσα και κάθονταν στην άκρη ενώ η εστία άναβε. Στο τζάκι γινόταν επίσης το μαγείρεμα και το ψήσιμο του φαγητού αλλά και του ψωμιού εώς ότου γενικεύτηκε η χρήση φούρνου. Με την εμφάνιση του διώροφου κτίσματος και την ανάγκη θέρμανσης και του επάνω ορόφου εμφανίστηκε ένας ελαφρύτερος, σαφώς μικρότερος τύπος γωνιακού τζακιού.

Τα περισσότερα ικαριώτικα σπίτια διαθέτουν και εξωτερικό τζάκι, το οποίο είναι συνήθως τοποθετημένο σε έναν πεζουλότοιχο της αυλής.