Στέγες

Οι στέγες αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι της ικαριώτικης αρχιτεκτονικής. Τα υλικά δόμησης για στέγες όπως και για άλλα δομικά στοιχεία αποτελούσαν οι πρώτες ύλες, προέρχονταν δηλαδή σχεδόν στο σύνολό τους από το ίδιο το νησί το οποίο έχει αφθονία σε πετρώματα και είναι πλούσια σε βλάστηση. Η κατάλληλη οικοδομική ξυλεία, καθώς και οι πέτρες, σχιστόλιθοι και χωματόλασπη  που έβρισκαν οι κάτοικοι στο άμεσο περιβάλλον τους καθόριζαν τη μορφή των στεγών καθώς και συνολικά την γενική εικόνα του νησιού.

Οι στέγες των κτισμάτων του σημερινού οικισμού Χριστός Ραχών είναι κατά το πλείστον δίριχτες, εντοπίζονται όμως και τετράριχτες. Σε ελάχιστες περιπτώσεις υπάρχουν μονόριχτες στέγες. Ο επικρατέστερος τύπος στέγασης των αποτυπωμένων κτιρίων είναι η δίριχτη στέγη, εκτός από το ένα νεότερο κτίριο που έχει τετράριχτη στέγη. Στις μερικές περιπτώσεις δεν μπορούσαμε να διακρίνουμε το σύστημα κατασκευής της στέγης εσωτερικά, λόγω κατάρρευσης της στέγης ή ύπαρξης οροφής.

Ο ξύλινος φέρων οργανισμός των παλιών κτισμάτων σχεδόν αποκλειστικά ακολουθεί το δομικό σύστημα «δοκού επί στύλου». Συνδυάζει κατακόρυφα, οριζόντια και διαγώνια στοιχεία, δημιουργώντας έτσι «τρίγωνα», τα οποία δεν παραμορφώνονται από πλάγια πίεση και λειτουργούν αντισεισμικά.

Ο φέρων οργανισμός των δίριχτων στεγών που εντοπίσαμε αποτελείται από μια τοποθετημένη οριζόντια κεντρική δοκό (ξόνι) και αντιστηριζόμενες κεκλιμένες αμείβοντες επάλληλες δοκούς (καταχύματα). Τα ξύλα που χρησιμοποιούνται είναι συνήθως ελαφρώς κατεργασμένοι κορμοί κυπαρισσιού ή πεύκου. Στα άκρα της η στέγη εδράζεται στην τοιχοποιία.

Η στέγη ολοκληρώνεται με την επικάλυψη της. Στα παλαιότερα κτίσματα οι πέτρινες πλάκες τοποθετούνται κατευθείαν στα δοκάρια. Αργότερα άρχισαν να χρησιμοποιούνται καλάμια που τοποθετούνταν πάνω στις αμείβοντες δοκούς εγκάρσια το ένα σε επαφή με το άλλο (καλαμωτή) με μια στρώση μόνωσης από πηλό με άχυρα, τα οποία καλύπτονταν στη συνέχεια με πλάκες από σχιστόλιθο.  Από τον 20^ο αιώνα η καλαμωτή αντικαταστάθηκε με σανίδες. Στην κορυφή της στέγης τοποθετείται μια σειρά πλακών που λέγονται «ουρανιές» και «κλειδώνουν» τη στέγη. Συχνά στα παλαιά κτίσματα συνατάμε πέτρες χτισμένες στον τοίχο. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται  η προστασία από τα νερά της βροχής του αρμού μεταξύ πύργου και χυτού.

Στα νεότερα κτίσματα είναι εμφανής η κάλυψη των στεγών με κεραμίδια γαλλικού ή βυζαντινού τύπου. Χαρακτηριστική είναι και η επανάχρηση παλαιότερων σχιστόπλακων σε συνδυασμό με καινούριες καθώς επίσης και η εκ νέου χρήση σχιστόπλακων σε νέα κτίσματα. Γεγονός το οποίο δείχνει την επιθυμία των κατοίκων του νησιού να συνεχίσουν την τοπική παράδοση.