Γενικά στοιχεία για τον οικισμό

Ο οικισμός αναπτύσσεται αμφιθεατρικά στον λόφο. Τα κτίσματα έχουν στραμμένες τις κύριες όψεις τους προς την πεδιάδα, στο μεγαλύτερο μέρος τους αποτελούνται από ισόγειο και όροφο ενώ σε λίγες περιπτώσεις παρατηρείται και δεύτερος όροφος ή και υπόγειο (κατώγι). Το κύριο υλικό δόμησης που χρησιμοποιείται είναι ο σχιστόλιθος τον οποιο τον παίρνανε με σφήνες με τις οποίες σχίζανε τον βραχο (από όπου πήρανε και το όνομα τους) ενώ τα καινούρια κτίσματα κατασκευάζονται από συμβατικά υλικά(οπλ. σκυρ. – τουβλότοιχοι).Ως επικρατέστερο χρώμα παρατηρείται το άσπρο- απόρροια του ασβεστοκονιάματος που αποβλέπει στην προστασία από τον ήλιο αλλά και λόγους υγιεινής.

Πυκνή δόμηση παρατηρείται στο κέντρο του οικισμού ενώ στα περίχωρα  η δόμηση είναι πιο αραιή , τα σπίτια είναι αγροτικά κυρίως και αυτό οφείλεται στην άμεση σχέση με το περιβάλλον και τα χωράφια.  Στα περίχωρα του χωρίου υπάρχουν αυλές στα κτίρια κυρίως στο μπροστινό τμήμα  ενώ στο κέντρο λόγω της πυκνής δόμησης οι αυλές είναι ελάχιστες.

Στον οικισμό υπάρχει πληθώρα μονοπατιών τα οποία αποτελούνται κυρίως από σκαλοπάτια. Στη γενική του εικόνα ο οικισμός αποτελείται από 8 κρήνες,13 εκκλησίες και παρεκκλήσια.Το κλίμα του Πιτροφού είναι καθαρά μεσογειακό με ζεστά καλοκαίρια και δροσερούς έως κρύους χειμώνες, ενώ όλους σχεδόν τους μήνες δεν παύουν να πνέουν οι θαλασσινοί, βόρειοι άνεμοι που μειώνουν τη θερμοκρασία του νησιού. Πολλές φορές ιδιαίτερα κατά τους χειμερινούς μήνες οι άνεμοι μπορεί να φτάσουν και τα 10 μποφόρ.