Κτίριο 6

Νερόμυλος

Ο νερόμυλος βρίσκεται στη γειτονιά της Αγίας Άννας. Εξυπηρετούσε τις ανάγκες της Ποταμίδας και των γύρω περιοχών σε ακτίνα 5-6 χλμ. Με το πέρασμα των χρόνων, αργιλώδη πετρώματα και χώματα κατέβαιναν από τους Κωμόλιθους με αποτέλεσμα ο μύλος να μπαζωθεί. Περίπου το 2013, η περιοχή με πρωτοβουλία των κατοίκων σκάφτηκε και απομακρύνθηκε η λάσπη και τα χώματα που έφταναν μέχρι το δώμα του μύλου. Αποκαλύφθηκε έτσι το κτίριο του μύλου και η φτερωτή. Κάτω από τον μύλο, υπάρχει ένα τούνελ με καμάρες που φτάνει μερικά μέτρα πιο πέρα και ενώνεται με ένα πλαϊνό ρυάκι (το μυλαύλακο), το οποίο τροφοδοτούσε τον μύλο με νερό από το ποτάμι. Όσα χωράφια διέσχιζε το συγκεκριμένο αυλάκι, θεωρούνταν ιδιοκτησίες του μύλου. Ο μύλος ήταν σημαντικό τοπόσημο και πέρασμα της περιοχής καθώς απέναντι βρισκόταν καφενείο και από εκεί ξεκινούσε μονοπάτι που οδηγούσε στον κεντρικό δρόμο. Το μονοπάτι διέσχιζε το ποτάμι μέσω μια γέφυρας, την «Ξυλοκάμαρα», η οποία δεν υπάρχει πια. Τον νερόμυλο δούλευε ο μυλωθρός, ο οποίος εκτός από μυλωνάς ήταν και ιδιοκτήτης του μύλου. Οι γραπτές πηγές αναφέρουν μυλωθρούς από το 1899 μέχρι το 1945, ο μύλος όμως δούλευε μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του ‘60.

Τα εξαρτήματα του βρίσκονται σε 3 πατώματα: στο πάνω πάτωμα που βρισκόταν το πηγάδι, στον κύριο χώρο του μύλου και στο ζουργιό ή ζουριδιό (μεγάλος, σκεπαστός οχετός κάτω από το κτίριο του μύλου) που βρισκόταν η φτερωτή. Το πηγάδι ήταν ένας κωνικός πύργος με μικρή κλίση, με διάμετρο κορυφής περίπου 1 μέτρο που κατέληγε σε στενή τρύπα 8-10 εκ –το σιφούνι- ώστε το νερό να εκτοξεύεται με μεγάλη πίεση στη φτερωτή.Το βασικό υλικό κατασκευής του νερόμυλου είναι η πέτρα, η οποία εμφανίζεται στην όψη καθώς δεν έχει χρησιμοποιηθεί κάποιο επίχρισμα. Η πρόσβαση στο πάνω επίπεδο γίνεται μέσω μίας πέτρινης εξωτερικής σκάλας, ενώ στο κάτω επίπεδο η πρόσβαση δεν είναι εφικτή.