Κτίριο 3

Κρυφό Σχολειό

Έτσι ονομάζεται από τους κατοίκους της περιοχής το ενετικό («βενετσιάνικο») κτίσμα στη συνοικία της Αγίας Άννας. Βρίσκεται πάνω από το πλάτωμα που σχηματίζεται στον μπροστινό χώρο της ομώνυμης εκκλησίας. Έχει απαλλοτριωθεί από την Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο.

Η επιγραφή που βρισκόταν στο ανώφλι, πιθανότατα της κύριας εισόδου, η οποία τώρα έχει καταρρεύσει, πληροφορούσε πως το συγκρότημα χτίστηκε από τον ιερομόναχο Μαζοκόπο το 1504 μ.Χ. Η δασκάλα του χωριού, Κατίνα Ψαράκη, φρόντισε να αποτυπώσει και να σώσει τις επιγραφές αυτές πριν την κατάρρευση της εισόδου.

Η παράδοση λέει πως ήταν μοναστήρι και είχε χτιστεί από δάσκαλο-καλόγερο. Το συγκρότημα είναι περίπου ορθογώνιο, κλεισμένο από περύγυρο και αποτελείτο από ανώγεια και οντάδες. Μέσα είχε εντοιχισμένα ντουλάπια, λαϊνοθέστρες με μαστραπάδες, καμινάδα, φούρνο, πατητήρι και ένα πηγάδι. Στο ισόγειο του κτίσματος υπήρχαν καμάρες. Τα περισσότερα από τα ανώφλια στις πόρτες και τα παράθυρα ήταν λίθινα, καλολαξευμένα καθώς και η περίμετρος των ανοιγμάτων. Τα δάπεδα ήταν πλακόστρωτα. Το κρυφό σχολείο λέγεται ότι στεγαζόταν στο δωμάτιο, αριστερά της όψης, δίχως παράθυρα. Τελευταία το ονόμασαν κελάρι. Η είσοδος στο συγκρότημα γινόταν από μια μεγάλη ρηγόπορτα που σκεπαζόταν από χαγιάτι και βρισκόταν στη δυτική πλευρά. Λέγεται πως τα δωμάτια του κτίσματος συγκεντρώνονταν γύρω από μια μεγάλη κεντρική αυλή. Η Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων απαλλοτρίωσε το κτίσμα από 8 οικογένειες.

Η σημερινή εικόνα του συγκροτήματος είναι αυτή της πλήρους ερείπωσης και εγκατάλειψης. Το μεσοπάτωμα και οι περισσότεροι από τους εσωτερικούς και εξωτερικούς τοίχους έχουν καταρρεύσει. Παρατηρώντας τη σχετικά πρόσφατη φωτογραφία που βρέθηκε στα αρχεία του σχολείου, βλέπει κανείς πως μεγάλο μέρος της μπροστινής όψης κατέρρευσε τα τελευταία χρόνια. H πρόσβαση στο εσωτερικό είναι αδύνατη καθώς η φύση έχει κυριεύσει τους περισσότερους χώρους. Για τους ίδιους λόγους, εξωτερικά το συγκρότημα μπορεί κανείς να το πλησιάσει μόνο από την πλευρά του πλατώματος και του δρόμου.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, που δίνει και αρκετές πληροφορίες σχετικά με τη γενικότερη εικόνα του οικισμού, παρουσιάζει η σχέση του παραπάνω οικίσματος με το μπροστινό του, το οποίο είναι ένα σύγχρονο γιαπί σε απόσταση ελάχιστων μέτρων από το ενετικό ερείπιο.

Πηγές: Κατερίνα Ψαράκη

Μαρτυρία Ιωάννη Καπή