Περιγραφή Τοπικού Δομικού Συστήματος

Όπως αναφέρθηκε τα Λαγκάδια γνώρισαν μεγάλη πληθυσμιακή και δομική άνθιση κατά τον 19ο αιώνα. Αυτή η δομική άνθιση αναγνωρίζεται από 2 κύρια χαρακτηριστικά του χωριού. Το  πρώτο είναι η παρουσία κατοικιών στις αυλές παλαιότερων κατοικιών προκειμένου να καλυφθούν οι πληθυσμιακές ανάγκες του 19ου αιώνα , ενώ το δεύτερο χαρακτηριστικό είναι η μεταφορά του κεντρικού δρόμου από τον άνω μαχαλά στη σημερινή του θέση προκειμένου να εξυπηρετείται ευκολότερα ο πολύ μεγαλύτερος πλέον οικισμός.

Η Κατοικία διαμορφώνεται από τους εξής παράγοντες:

κλίμα: ηπειρωτικό με πολλές βροχές και χαμηλές θερμοκρασίες

έδαφος: βραχώδες με ασβεστολιθικά πετρώματα πλούσια σε νερό, που έχουν ως αποτέλεσμα το χαμηλό βάθος θεμελίωσης.

υλικά: πέτρα λευκή ή γκρίζα ανάλογα από το αν προέρχεται  από την επιφάνεια ή το υπέδαφος αντίστοιχα, άφθονο ξύλο (λεύκα, πεύκο, έλατο, καρυδιά).

απασχόληση: κυρίως χτίστες που χτίζουν στο χωριό αλλά και ταξιδεύουν προκείμενου να δουλέψουν και σε άλλες περιοχές αποκτώντας γνώσεις και εμπειρίες

πληθυσμός :μέτριος 16ο-18ο αι., μεγάλος 18ο-19ο αι., μικρός 19ο-21ο αι.

τεχνολογία: άριστοι τεχνίτες της πέτρας ειδικά στην κατασκευή θολοτών ή τοξωτών κατασκευών.   

οικονομία: ισχνή, αλλά ιδιαίτερα ενεργό εμπόριο.

παραδόσεις: ισχυρός ενωτικός κρίκος της κοινωνίας

Τυπολογία Κάτοψης

Διακρίνονται τρία βασικά είδη κατόψεων ορθογωνική κάτοψη,  η τετραγωνική και η διάταξη Γ. Η ορθογωνικη κάτοψη όταν υπάρχει μεγάλη κλίση είναι κάθετη στις ισοϋψείς ενώ σε μικρότερη κλίση η κάτοψη είναι παράλληλη σε αυτές. Οι τετραγωνικές κατόψεις ήταν είναι διπλοκατοικίες είτε μονοκατοικίες εύπορων εμπόρων, ενώ τέλος οι κατόψεις σε διάταξη Γ προορίζονταν συνήθως για δυο οικογένειες.

Τυπολογία Τομής

Οι συνηθέστεροι τύποι τομών διακρίνονται σε δυο κατηγορίες . Η πρώτη αφορά κτήρια που αναπτύσσονται σε δύο επίπεδα και η δεύτερη κτήρια  που αναπτύσσονται σε τρία επίπεδα. Στα κτήρια που αναπτύσσονται σε δύο επίπεδα , στο ανώτερο βρίσκεται η κατοικία και αποκαλείται ανώι, ενώ στο κατώτερο φυλάσσονται τα ζώα (στάβλος) και αποκαλείται κατώι.  Στη δεύτερη κατηγορία, έχουμε τρία επίπεδα , εκ των οποίων  στο ανώτερο βρίσκεται η κατοικία, στο μεσαίο κάποια εμπορική χρήση ή αποθηκευτικός χώρος, ενώ στο τελευταίο επίπεδο είναι το υπόγειο  που λειτούργει ως κελάρι.  Τέλος σπάνια συναντώνται μονώροφα ή τετραώροφα κτήρια , κυρίως εκεί που υπάρχει πολύ μεγάλη κλίση.

Το Ανώι

         Το ανώι αποτελείται από την εμπατή , τη σάλα και το χειμωνιάτικο.  Η εμπάτη είναι ένας μικρός χώρος στάσης που συνδέει τη σάλα και το χειμωνιάτικο .Η σάλα είναι το πιο ευρύχωρο δωμάτιο με νότιο συνήθως προσανατολισμό και εκτόνωση σε μπαλκόνι ,ενώ το χειμωνιάτικο είναι συνήθως βορινό με πολύ μικρά ανοίγματα και περιλαμβάνει το τζάκι.

Το Κατώι

       Το κατώι είναι συνήθως μικρότερο από το ανώι περιλαμβάνει θόλο , ο οποίος βρίσκεται κάτω από το χειμωνιάτικο και έχει μικρά ανοίγματα προσανατολισμένα στο νότο. Στα ανοίγματα είναι εμφανείς οι ποταμοί που στηρίζονται σε ξύλινα υποστύλωμα και στηρίζουν το ξύλινο πάτωμα του ανωιού.

Το Υπόγειο

      Το υπόγειο που είναι μικρότερο  και από το κατώι , έχει αυτόνομη είσοδο ,στις περισσότερες περιπτώσεις δεν έχει καθόλου ανοίγματα και είτε έχει χρήση κελαριού είτε εργαστηριού είτε εμπορικού καταστήματος.