Σιδεριές

Ασφάλιση θυρών

Το σίδερο ή γκουλντιμίρ

Στις αρχές του 20^ου αιώνα οι πόρτες έγιναν δίφυλλες και τη θέση του περάτη πήρε το σίδερο. Στο μέσο περίπου των τοίχων της πόρτας, αριστερά και δεξιά, είναι εντοιχισμένα εγκάρσια δυο ισχυρά καστανίσια δοκάρια. Πάνω σ’αυτά είναι καρφωμένοι δυο ρεζέδες, σφυρήλατα γυφτοκάρφια που καταλήγουν σε κυκλική κεφαλή. To σίδερο αποτελείται από δυο ισχυρές κυλινδρικές σιδερένιες ράβδους πάχους 8-10 χιλ. και μήκους 1,2μ. Το ένα άκρο καταλήγει σε κυκλική κεφαλή και το άλλο σε άγκιστρο. Η κεφαλή εκάστου σίδερου συναρμόζεται με την αντίστοιχη που βρίσκεται καρφωμένη στον τοίχο με τέτοιο τρόπο που να επιτρέπει την ελεύθερη και απρόσκοπτη κίνηση προς τα πάνω και προς τα κάτω. Πίσω από την πόρτα και κοντά στο σημείο επαφής των θυρόφυλλων και στο ίδιο ύψος με τος ρεζέδες του τοίχου είναι προσαρμοσμένοι δυο σφυρήλατοι ρεζέδες που καταλήγουν σε κυκλική κεφαλή. Οι κυκλικές κεφαλές χρησιμοποιούνται ως υποδοχείς των αγκίστρων των σιδερένιων ράβδων. Όταν θέλουμε να ασφαλίσουμε την πόρτα ανασηκώνουμε τις ράβδους και εισάγουμε το άγκιστρο στους υποδοχείς, επιτυγχάνοντας το απαραβίαστο. Το ένα θυρόφυλλο μένει πάντα κλειστό με το σίδερο στη θέση του ενώ το άλλο παραμένει ανοιχτό και ανοιγοκλείνει κατά την είσοδο και έξοδο.

Οι ξύλινες ράβδοι

Σε αρκετές εξώθυρες και περισσότερο αυλόθυρες, τα σίδερα αντικαταστάθηκαν από δυο ισχυρές ξύλινες ράβδους που στηρίζονται σε υποδοχές που υπάρχουν στους τοίχους και πίσω από τα θυρόφυλλα. Όταν θέλουμε να κλείσουμε την πόρτα τοποθετούμε τις ράβδους στις θέσεις τους και η πόρτα ασφαλίζει απόλυτα. Το σύστημα παρέχει πλήρη ασφάλεια και η παραβίαση καθίσταται αδύνατη.

Η κλειδωνιά

Οι ντόπιοι σιδηρουργοί κατασκεύαζαν σφυρήλατες σιδερένιες κλειδαριές που τοποθετούνταν στις εξώθυρες των σπιτιών και των δωματίων. Ο μηχανισμός καρφωνόταν στο εσωτερικό του θυρόφυλλου που ανοίγει και κλείνει, ακριβώς απέναντι στο άλλο θυρόφυλλο, στερεώνεται τετράγωνο σφυρήλατο στέλεχος που υποδέχεται το έλασμα της κλειδαριάς. Με σφυρήλατο κλειδί ,που εισάγεται στην κλειδαριά από οπή που υπάρχει στο θυρόφυλλο που φέρει τον μηχανισμό κλειδώνουμε και ξεκλειδώνουμε.

Κλειδωνιά με κρικέλες

Πάνω στα παραθυρόφυλλα καρφώνονται δυο σφυρήλατα καρφιά που καταλήγουν σε κυκλική κεφαλή από την οποία κρέμεται ένας κρίκος. Για να ασφαλιστεί η πόρτα περνάμε την κλειδωνιά μέσα από τους κρίκους και με το κλειδί την κλειδώνουμε.

ΖΟΥΠΑΝΙΩΤΕΣ ΚΟΥΔΑΡΑΊΟΙ, Σωτήρης Κάσσος, Πολιτιστικός Σύλλογος Πενταλόφου, 2015