Εξέλιξη - Ανάπτυξη

Ο οικισμός άρχισε να αναπτύσσεται απ΄τα άκρα του, τα οποία σιγά σιγά συναντήθηκαν στο κέντρο του. Αυτή η εξέλιξη θα μπορούσε να δικαιολογηθεί ιστορικά, καθώς λόγω της γεωγραφικής θέσης του χωριού, οι κάτοικοι ήταν σε επιφυλακή συνεχώς. Τα σύνορα είναι πολύ κοντά, και σε συνδυασμό με το φυσικό ανάγλυφό του, ο Πεντάλοφος επιλέχθηκε ως ένα από τα ορμητήρια του ελληνικού στρατού στους πολέμους. Έτσι το κέντρο του οικισμού που είναι φανερό από την εθνική οδό Ιωαννίνων- Κοζάνης κατοικήθηκε τελευταίο. Η ανάπτυξη του έγινε κυρίως μεταξύ 1900-1950, ενώ υπάρχουν αρκετά κτίσματα, χρονολογημένα κατά το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα. Η γειτονιά που προηγήθηκε είναι αυτή του κάτω μαχαλά, όπου συναντώνται τα περισσότερα κτίσματα που είναι κτισμένα μεταξύ 1800-1850. Στον κάτω μαχαλά υπάρχει επίσης και ο Άγιος Αχίλλειος, που οικοδομήθηκε το 1774. Στον πίσω μαχαλά, η πλειοψηφία των κτισμάτων ανήκει στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, με ορισμένα παλαιότερα δείγματα, όπως τα κτίσματα της περιουσίας των Κουστέων.