Τοπόσημα

Τα σημαντικότερα τοπόσημα αποτελούν οι εκκλησίες της περιοχής, εκ των οποίων κάποιες βρίσκονται και εκτός των τειχών, στην Άνω πόλη. Στο βορειοανατολικό μισό του οικισμού που έχουμε αναλύσει βρίσκονται έξι εκκλησίες.

Επίσης, αναφέρονται πολλές φορές από τους ντόπιους οι κατοικίες τους προσωπικής χρήσης για να συνεννοηθούν.

 Τέλος, η κεντρική Πύλη της Άνω πόλης και η Ανατολική Πύλη προσδιορίζουν και αυτές τον οικισμό.

Κυριότερο σημείο αναφοράς αποτελεί ο ναός του Ελκομένου Χριστού, ο οποίος θεωρείται ο παλαιότερος του οικισμού. Βρίσκεται στο κέντρο του οικισμού μαζί με το καμπαναριό και η είσοδος του γίνεται από την κεντρική πλατεία. Κτίστηκε τον 6ο ή 7ο αιώνα και έχει προσθήκες έως και το 1697. Από τότε έχει επισκευασθεί πολλές φορές. Σήμερα λειτουργεί ακόμα ως ο Μητροπολιτικός ναός Μονεμβασίας.

Ο ναός της Παναγίας της Χρυσαφίτισσας βρίσκεται ανατολικά του οικισμού πλησίον των παραλιακών τειχών και είναι χτισμένη τον 17^ο αιώνα σε τοποθεσία προηγούμενου ναού. Αποτελεί το ναό με τη μικρότερη απόσταση από τη θάλασσα και γι’ αυτό είναι ο μόνος ναός με επίστρωση ασβέστη, για προστασία από την αυξημένη υγρασία. Μπροστά του βρίσκεται η πρόσφατα αναπλασμένη πλατεία, το πλέον μεγαλύτερο άνοιγμα εντός του δομημένου οικισμού.

Ο ναός του Αγίου Νικολάου είναι ενετικός ναός στον βασικό άξονα που οδηγεί στην ανατολική πύλη. Χτισμένος πάνω σε προηγούμενη βυζαντινή εκκλησία, φημολογείται ότι δε λειτούργησε ποτέ ως εκκλησία. Χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως οθωμανική μπαρουταποθήκη και αργότερα ως το μόνο σχολείο της Μονεμβασίας. Εκεί φοίτησε και ο Γιάννης Ρίτσος.