Εξέλιξη - Ανάπτυξη

  Η τοποθεσία του Συρράκο είναι ορεινή. Επιλέχθηκε για: (α) την πρόσβαση σε πόσιμο τρεχούμενο νερό, (β) την θεση ανάμεσα σε χαράδρες για την προστασία από τους εισβολείς και (γ) τον προσανατολισμό και την απόσταση από τους πλησιέστερους ορεινούς όγκους  που εξασφαλίζει ηλιασμό* το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας (2), πράγμα απαραίτητο ιδιαίτερα κατά την διάρκεια των χειμερινών μηνών*. Εκτείνεται αμφιθεατρικά σε επικλινές έδαφος (1). Ο προσανατολισμός «προς τον Αγ. Γεώργιο» , σύμφωνα με τα λεγόμενα κατοίκου, είναι νότιος με μικρή απόκλιση προς τα δυτικά , προσφέροντας μεγαλύτερη επιφάνεια ηλιασμού από αριστερά (2-3)**. Η περιοχή μελέτης βρίσκεται ανάμεσα στα 1120μ. μέχρι τα 1180μ. υψόμετρο (4).

   Για την ανοικοδόμηση των κτιρίων χρησιμοποιούνται τα τοπικά φυσικά δομικά υλικά: ασβεστολιθική πέτρα, σε αφθονία, σχιστόπλακα και ξύλο (5). Τομή στην οικιστική εξέλιξη αποτελεί η πυρπόληση από τους Τούρκους το 1821. Τα περισσότερα κτίρια αναδομούνται ή χτίζονται νέα 3 με 5 χρόνια μετά την καταστροφή, με την επιστροφή μέρους του πληθυσμού. Από αυτό το χρονικό σημείο και μετά, θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για την δεύτερη οικοδομική φάση του Συρράκο που διαρκεί περίπου έναν αιώνα, όσο και η οικονομική του άνθηση (1825-1925). Από εκεί και πέρα αρχίζει μια περίοδος μαρασμού, ενώ σημάδια ανάκαμψης με βάση την οικοδομική δραστηριότητα εντοπίζονται τις τελευταίες δυο με τρεις δεκαετίες ( τέλη 1990 – σήμερα), που μπορεί να οριστεί σαν τρίτη οικοδομική φάση.  Στην περιοχή μελέτης όλα τα κτίρια είναι μεταγενέστερα του 1821***.

  Στην περιοχή μελέτης, δεν εντοπίζεται αξιοσημείωτη επέκταση του οικισμού στα εξωτερικά του όρια. Τα νέα κτίρια, διάσπαρτα στην περιοχή, είτε είναι αναστυλωμένα κτίσματα, είτε δομούνται στις βάσεις ερειπίων, είτε δομούνται σε χώρο χωρίς εμφανή ίχνη παλαιοτέρων κτισμάτων (Πίνακας_2). Παλαιότερη ορθοφωτογραφία του κτηματολογίου χρονολογικής περιόδου 1945 – 1960, δείχνει τα όρια του δομημένου χώρου πιο προωθημένα από τα όρια του 2015, με πυκνότερη δόμηση(1). Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη: α) η δραστική μείωση του πληθυσμού μέσω της μετανάστευσης από το 1925 και μετά λόγω της βιομηχανοποίησης της παραγωγής υφασμάτων και των απαλλοτριώσεων γης με αποκορύφωση την δεκαετία του 1960,  και β) η κατάρρευση - ερείπωση κτισμάτων με ποσοστό 18% επί του συνολικού ποσοστού κτισμάτων στην περιοχή μελέτης (Πίνακας_3 – χάρτης_4). Αυτά τα γεγονότα μαζί με την ύπαρξη αυλών σε ορισμένες περιπτώσεις αρκετά μεγάλων, που περιβάλλουν όλες τις κατοικίες, όπως και την ύπαρξη ιδιωτικών αδόμητων χώρων μέσα στον οικιστικό ιστό, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η δόμηση δεν είναι ιδιαιτέρως πυκνή στα νεότερα χρόνια, ενώ παλαιότερα υπήρξε σαφώς πυκνότερη. Η τάση προς ώρας, φαίνεται να είναι η πύκνωση εκ νέου του οικιστικού ιστού, με την ανοικοδόμηση κτιρίων ως δεύτερη κατοικία, και όχι η επέκτασή του.

   Σε ό,τι αφορά τον εντοπισμό του πιθανού τρόπου με τον οποίο ο οικισμός αναπτύχθηκε, κάτι τέτοιο δεν είναι ξεκάθαρα αναγνώσιμο από την κατηγοριοποίηση των κτιρίων βάση της χρονολόγησης τους. Συγκεκριμένα τα κτίρια σε ροζ χρώμα είναι τα παλαιοτέρα της περιοχής μελέτης, προ 1900. Τα κτίρια με έντονο πορτοκαλί τοποθετούνται χρονολογικά σε όλη την διάρκεια του 20ο αι. Αυτές οι δυο κατηγορίες κτιρίων φαίνεται να καταλαμβάνουν περίπου την ίδια έκταση στον χώρο. Τέλος, τα κτίρια σε μπεζ χρώμα είναι τα νεότερα ή αυτά που έχουν ανακαινιστεί , μετά το 2000. Η τελευταία κατηγορία καταλαμβάνει λίγο μεγαλύτερη έκταση. Με επιφύλαξη, κανείς θα μπορούσε να προτάξει είτε το μοντέλο της ακτινωτής ανάπτυξης, είτε ένα μοντέλο διάστικτης ανάπτυξης για την δεύτερη οικοδομική φάση του Συρράκο. Δυστυχώς το γεγονός της καταστροφής του οικισμού το 1821, που χρονολογούνταν από τον 15ο αι., εξάλειψε τα ίχνη που θα μας οδηγούσαν σε ασφαλέστερα συμπεράσματα σε ότι αφορά την πρώτη οικοδομική φάση του, πριν την πυρπόλησή του. Σιγουρά όμως αυτά μπορούν να διεξαχθούν με την σύνθεση και την αντιπαραβολή των αντίστοιχων πληροφοριών επί του συνόλου του οικισμού.

*Ηλιασμός: έκθεση στο ηλιακό φως.

**Στη δεξιά πλευρά, όπως διαπιστώθηκε, ο παρακείμενος ορεινός όγκος σκιάζει την περιοχή μελέτης νωρίτερα από τον υπόλοιπο οικισμό κατά την δύση του ηλίου.

***Εκτός από το κτίριο που εικάζεται ότι ήταν το πατρικό του Γεωργίου Ζαλοκώστα, το οποίο όμως έχει υποστεί εκτεταμένη ανακατασκευή.