Νομοθετικό Πλαίσιο

Η επίσημη ονομασία του οικισμού ειναι "η Ακαμάτρα". Διοικητικά ανήκει στο δήμο Ικαρίας, έδρα του οποίου είναι ο Άγιος Κήρυκος, και ο οποίος υπάγεται γεωγραφικά στο διαμέρισμα των νήσων του βορείου Αιγαίου Πελάγους, σύφωνα με την διοικητική διαίρεση της Ελλάδας, όπως διαμορφώθηκε με το πρόγραμμα Καλλικράτης.

Μέχρι και το 2010, κατά την διοικητική διαίρεση της Ελλάδας με το σχέδιο Καποδίστριας, η Ακαμάτρα άνηκε στο τοπικό διαμέρισμα Δάφνης, του πρώην δήμου Ευδήλου του νομού Σάμου.

Σύμφωνα με τους κατοίκους του οικισμού, το 1982 έγινε η πρώτη προσπάθεια διαμόρφωσης ενός καταλόγου, που περιλάμβανε όλους τους οικισμούς.

Απο το 2003 (ΦΕΚ 961/12-09-2003) ανακηρύχτηκε παραδοσιακός οικισμός, λόγω του ιδιαίτερου αρχιτεκτονικού χαρακτήρα που έχουν τα κτισματά του, που αντιπροσωπεύουν την παραδοσιακή φυσιογνωμία του νησιού. Άλλοι ανακηρυγμένοι παραδοσιακοί οικισμοί ειναι το Πέζι και η Λαγκάδα όπου και εκεί οι όροι δόμησης είναι αυστηροί, προκειμένου να διατηρήσουν οι περιοχές αυτές αναλλοίωτο το ύφος της αρχιτεκτονικής τους. Σημαντικό ρόλο έχει παίξει, ακόμα, και η απουσία έλευσης μαζικής τουριστικής κίνησης που θα σήμανε σημαντική απώλεια τέτοιων παραδοσιακών τόπων.

Δυστυχώς, η νομοθεσία προτρέπει την κατασκευή βάση ενός προτύπου το οποίο αποκλίνει σημαντικά από τα παραδοσιακά χαρακτηριστικά του οικισμού. Το πρότυπο αυτό, θυμίζει τα αθηναϊκά νεοκλασσικά ως προς την ογκοπλασία και τους όρους δόμησης. Το γεγονός αυτό οδήγησε στην αλλοίωση του χαρακτήρα της Ακαμάτρας και άλλων οικισμών (Δάφνη, Δρούτσουλας- Έξω πλαγι - Φειδός).

Το 2015 διαμορφώνεται το χωροταξικό σχέδιο, το οποίο ορίζει τα σαφή όρια των παραδοσιακών οικισμών, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα την αχρήστευση ορισμένων οικισμών.