Ελληνόπυργος (Τμήμα Β)

Ανοίγματα

Καρφωτές πόρτεςΨευτονταμπλαδωτές πόρτεςΠόρτες με ανακουφιστικό τόξοΣτοιχεία παραθύρων

Η περίπτωση της γεφύρωσης των ανοιγμάτων με ξύλινο υπέρθυρο είναι η πλέον συνηθισμένη στον οικισμό. Πρόκειται για εν παραθέσει ξύλα, πακτωμένα μέσα στην λιθοδομή, τα οποία διαμορφώνουν το υπέρθυρο καλύπτοντας το πάχος του τοίχου, ενώ περιμετρικά το άνοιγμα διαμορφώνεται από ημιλαξευτούς λίθους. Το ανώφλι και το κατώφλι εκτείνονταν πάντα πέραν του ανοίγματος ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη αγκύρωσή τους στην τοιχοποιία. Τα κουφώματα συνδέονταν με την υπόλοιπη δομική κατασκευή του κτηρίου προσφέροντας έτσι επιπλέον στατικότητα στο κτήριο. Το κούφωμα στηρίζεται στο άνοιγμα άλλοτε με κάρφωμα σε ξύλινα στοιχεία ενσωματωμένα στη λιθοδομή και άλλοτε με την τοποθέτηση του ίδιου του κασώματος στη λιθοδομή. Αυτή η στήριξη ενισχύεται με μεταλλικά τζινέτια. 

Σε ορισμένα ανοίγματα, είτε πρόκειται για πόρτες είτε για παράθυρα, συναντώνται χαμηλά ανακουφιστικά τόξα πάνω, τα οποία διαμορφώνονται από ελαφρά επεξεργασμένους λίθους. Χάρη σε αυτά, τα φορτία από τη λιθοδομή πάνω από το άνοιγμα δεν επιβαρύνουν το ξύλινο πρέκι, αλλά τους πλευρικούς λίθους που διαμορφώνουν το άνοιγμα.

ΠΟΡΤΕΣ
Οι πόρτες που συναντά κανείς στον οικισμό είναι κυρίως δίφυλλες ψευτονταμπλαδωτές ή απλές καρφωτές. Η πόρτα διαθέτει τραβέρσες 8-12 εκ., οι οποίες "κλειδώνουν" μέσα σε κρίκους που είναι καρφωμένοι στην κάσα. Η κάσα τοποθετείται στο στάδιο της κατασκευής, καθώς απαιτεί ειδική διαμόρφωση στην τοιχοποιία.

Και τα δύο είδη αποτελούνται από κάθετες σανίδες 4-6 εκ. ενωμένες μεταξύ τους με οριζόντια ξύλα στην εσωτερική όψη της πόρτας, με μόνη διαφορά ότι οι ψευτονταμπλαδωτές διαθέτουν στην εξωτερική όψη τους πρόσθετα οριζόντια ξύλινα διακοσμητικά στοιχεία που θυμίζουν νταμπλά, καθώς και ένα ξύλινο περιμετρικό πλαίσιο.

Οι πόρτες που οδηγούν στο εσωτερικό των κατοικιών έχουν μέσο ύψος ανοίγματος τα 1.80 μέτρα και συνήθως υψώνονται ή βρίσκονται υποβαθμισμένες κατά ένα σκαλοπάτι από την εξωτερική στάθμη. 

Χαρακτηριστικό στις πόρτες του οικισμού μας είναι το μικρό κομμάτι ξύλου, η κλάπα, που συναντάται στο εσωτερικό άνω μέρος της πόρτας, το οποίο κατεβάζοντάς το εμποδίζει κανείς το άνοιγμα της πόρτας.

ΠΑΡΑΘΥΡΑ
Στην πλειοψηφία τους τα παράθυρα ήταν εσωτερικά ανοιγόμενα και ξύλινα. Τα περισσότερα δεν είχαν τζαμιλίκια παλιότερα, καθώς αυτό θεωρούταν πολυτέλεια, και εντοπίζονται συνήθως σε μεγάλα σπίτια και αρχοντικά. Αρκετά από αυτά δέχτηκαν την προσθήκη σιδεριάς για την προστασία από ληστές, ενώ σπάνια παρατηρούνται στα παράθυρα και σκούρα.