Πλατείες - Πλατώματα - Ελεύθεροι Χώροι

Δεν είναι λίγες οι φορές που οι δρόμοι εκβάλλουν σε πλατείες και πλατώματα, που λειτουργούν ως πυρήνες της δομής και λειτουργούν ως σημεία στάσης και συγκέντρωσης των κατοίκων. Χαρακτηριστική πλατεία- πυρήνας της Μονεμβασίας είναι η πλατεία του Ελκόμενου, η οποία ακόμα και σήμερα μπορεί να θεωρηθεί μία κεντρική γειτονιά με την έννοια ότι γύρω της διαμορφώνονται βασικές λειτουργίες της πόλης, υπάρχει δηλαδή ο μητροπολιτικός ναός του Ελκόμενου Χριστού η πρώτη φάση του οποίου χρονολογείται από τον 6ο αιώνα και ακόμα και σήμερα είναι ο μητροπολιτικός ναός της πόλης , το κεντρικό καμπαναριό,  η αρχαιολογική συλλογή που δεν ήταν πάντα αρχαιολογική συλλογή, καθώς παλιά εδώ ήταν το τζαμί της πόλης και ακριβώς πιο πάνω ξεκινάει ο κεντρικός εμπορικός άξονας. Χαμηλά στα τείχη διαμορφώνεται η  πλατεία της Χρυσαφίτισσας με τον χαρακτηριστικό ναό της πολιούχου της πόλης και είναι και το μέρος που συγκεντρώνει τις περισσότερες καλλιτεχνικές δραστηριότητες, δηλαδή συναυλίες, θέατρα το καλοκαίρι, παραστάσεις. Μικρές πλατείες παρατηρούνται σε όλο το εύρος του οικισμού και ανάλογα με την έκταση και την σημασία τους  τους ανάγονται σε πλατείες ή πλατώματα.

Πλατώματα ορίζονται κυρίως εκεί που διασταυρώνονται οι δρόμοι μεταξύ τους καθώς και μπροστά στους ναούς ή ενδιάμεσα από τα αρχοντικά του κάτω τμήματος της πόλης όπου είναι πιο αραιά δομημένα. Τα πλατώματα λειτουργούν ως σημεία εκτόνωσης της πυκνοδομημένης πόλης και αποτελούν μια ανάσα για τον περαστικό ανάμεσα στα ανηφορικά δρομάκια και τα σκαλιά. Συχνά η παρουσία πλατώματος συνοδεύεται από την εμφάνιση μίας έντονης φυγής αφού διασπάται για λίγο η δομή και κυριαρχεί το κενό.

Ακόμα ο οικισμός δεν έχει χτιστεί σε όλο του το εύρος, άλλοτε παρατηρούμε σημεία που παραμένουν ανέγγιχτα από τον άνθρωπο, άλλοτε το ίδιο το κτίριο έχει καταρρεύσει αφήνωντας ελεύθερα τμήματα, έτσι συχνά διαμορφώνονται ελεύθεροι χώροι, δημόσιοι, που ενώνονται με τα μονοπάτια και λειτουργούν ως πνοή πρασίνου στον ιστό της πόλης. Οι χώροι αυτοί μπορεί και να διαμορφώνονται από δέντρα που παρεμβάλλονται μεταξύ των κτισμένων. Είναι είτε φυτεμένοι με δέντρα είτε αποτελούνται από το ίδιο το χώμα και τον βράχο του τόπου.