Ελληνόπυργος (Τμήμα Β)

Πίνακες Τυπολογικής Κατάταξης Κτηρίων

Η τυπολογία των κτηρίων διαμορφώθηκε με κριτήριο το σχήμα της κάτοψης. Η διάταξη των λειτουργιών, όμως είναι κοινή και εξαιρετικά σαφής.

                Στην κατώτερη στάθμη του κτηρίου ή αλλιώς κατώι, συναντάμε κυρίως χώρους που εξυπηρετούσαν την αγροτική ζωή των παλιότερων εποχών όπως αποθήκες, πατητήρια, γούρνες για την αποθήκευση των σιτηρών, κουζίνα και στάβλο για τα ζώα. Σήμερα, ορισμένες από αυτές τις χρήσεις διατηρούνται σε όσα από τα κτίρια δεν είναι εγκαταλελειμμένα, ενώ άλλες έχουν εκσυγχρονιστεί ή μεταφερθεί στον επάνω όροφο, όπως η κουζίνα. Το κατώι συνήθως είναι προσβάσιμο με κλίμακα εξωτερική του σπιτιού. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως συναντάται και μια δεύτερη είσοδος που γίνεται μέσω μιας στενής απότομης σκάλας σε καταπακτή από το εσωτερικό.

                Στον επάνω όροφο βρίσκονταν, συνήθως, οι χώροι διημέρευσης (το καθιστικό) και τα υπνοδωμάτια. Σύμφωνα με τοπικές πηγές, ο διαχωρισμός αυτός τα παλιότερα χρόνια συνέβη για λόγους υγιεινής αλλά και για λόγους ασφαλείας. Έτσι, το κατώι παραλαμβάνει τους χώρους στους οποίους διαδραματίζονται οι πιο «βρώμικες» εργασίες (Παρασκευή φαγητού, ζώα και αποθήκες), ενώ ο επάνω όροφος παραλαμβάνει εκείνες που απαιτούν υψηλότερα επίπεδα καθαριότητας (καθιστικό, υπνοδωμάτια) και ταυτόχρονα είχαν απόσταση από το έδαφος έτσι ώστε τα κτήρια να προστατεύονται απο ληστές.

                Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα μεγέθοι των κτηρίων αν σκεφτεί κανείς οτι την εποχή που κτιζόντουσαν  δεν υπήρχαν ιδιαίτερα τεχνολογικά μέσα. Επίσης εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει οτι οι κατακτηκές δόμησης φαίνονται και στο τελικό αποτέλεσμα του κτηρίου, έτσι ώστε έχοντας μια φωτογραφία και μια κάτοψη ενός κτηρίου εύκολα αντλεί κανείς διάφορες πληροφορίες.
Πιο συγκεκριμένα ένα κτήριο μπορεί να είναι:

ΜΟΝΟΧΩΡΟ
Ισόγειο ή διώροφο που αποτελούνται απο ένα ενιαίο χώρο που περιλαμβάνει όλες τις λειτουργίες χωρίς κανένα κατακόρυφο χώρισμα

ΕΠΙΜΗΚΕΣ
Παραλληλόγραμμοι χώροι (δίχωροι ή τρίχωροι) με τον ενα δίπλα από τον άλλον.
Τριώροφο επιμήκες με προσθήκη του τελευταίου ορόφου που φαίνεται να είναι μεταγενέστερη, ένδειξη εξέλιξης της αγροτικής ζωής.

ΚΑΤΟΨΗ Γ ΜΟΡΦΗΣ
Διμερής σύσταση σκελών με ορθή γωνία σε σχήμα Γ . Μικρές υψομετρικές διαφορές στη στάθμη του ισογείου. Το ανώι έχει δώμα χαμηλότερο από το κατώι. Το ανώι είναι διαχωρισμένο από το κατώι και η σύδεση τους γίνεται  με εξωτερική σκάλα. Στο χώρος της ορθής γωνίας είναι ο βράχος μέρος του οποίου είναι εμφανές και στο εσωτερικό

ΤΕΤΡΑΓΩΝΟ
Τύπος που ανήκει στην πρώτη φάση εξέλιξης της εσωτερικής λειτουργικής διάρθρωσης της κατοικίας. Χωρίζεται συχνά σε δύο χώρους, ένας από τους οποίους (συνήθως ο πίσω) μπορεί να χωριστεί αργότερα σε άλλους δύο που αποτέλουν τα υπνοδωμάτια.

ΤΡΙΩΡΟΦΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ
Συνήθως μπροστά έχουν μια αυλή πολλές φορές στεγασμένη με ξύλινη πέργκολα. Το ισόγειο χρησιμοποιούνταν κυρίως για την τοποθέτηση του αργαλειού ή αποτελούσε χώρο για τα οικόσιτα ζώα. Οι υπόλοιποι χώροι και ο επάνω όροφος ήταν τα υπνοδωμάτια, χώρος υποδοχής και κουζίνα. Το υπόγειο και άλλοι χώροι του ισογείου χρησιμοποιούνταν για αποθήκευση (κρασιού,προμηθειών).