Παράγοντες Διαμόρφωσης Οικισμού

Καθοριστικό ρόλο στη μορφή της Φοινικιάς αποτελεί το ότι αυτή είναι οικισμός δορυφόρος της Οίας. 
Άνθρωποι που έχουν μάθει να χτίζουν και να σκάβουν την άσπα φτιάχνουν και τα κτίσματα της περιοχής μας. Έτσι ψάχνουν και βρίσκουν περιοχές που να μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις ίδιες τεχνικές. Για αυτό το σκοπό η αυλακώσεις που γείνονται στην βορεινή πλευρά της ράχης του ηφαστιακού κρατήρα αποτελλούν το ιδανικό μέρος για αυτο καθώς επειδή συλλέγεται εκεί το νερό κατα τις περιόδους βροχής το χώμα είναι μαλακό και επιτρέπει για την εύκολη εκσκαφή του, σαν την ασπα. Ταυτόχρονα αυτή η μπορφή που παίρνει ο οικισμός τους επιτρέπει να χρησιμοποιήσουν τους δρόμους τους οποίους φτιάχνουν για συλλογή του νέρου απο τις βροχές καθώς αυτό αποτελεί σπάνιο αγαθό. Επίσης παιζει καθοριστικό ρόλο το ότι ο οικισμός δημιουργείται για να εξυπηρετούνται οι αγροτικές διαδικασίες, έτσι βασικός παράγοντας για την επιλογή της τοποθεσίας είναι και η σχέση που έχει με τον κάμπο. 

Επίσης, καθώς όλες οι ανάγκες των κατοίκων της φοινικιάς καλύπτονται απο την Οία (αγοραστικές, πνευματικές κ.α.) παρατηρούμε την απουσία δημοσίων χώρων και κτηρίων καθώς και την έλειψη φούρνων, παντωπολείων κλπ. 

Παράλληλα, η αγροτική αυτή χρήση του οικισμού παίζει εξίσου καθοριστικό παράγοντα. Η Φοινικιά κατοικείτο περιοδικά κυριώς τη περίοδο συλλογής του τρύγου, όταν οι καπετάνιοι της Οίας ερχόντουσαν για να επιβλέψουν τις εργασίες (ή έστελναν κάποιον) και έφερναν μαζί τους εργάτες ή ναύτες. Πέρα απο αυτά τα κτήρια, τα υπόλοιπα αποτελούν κατοικίες ανθρώπων της εργατικής τάξης οι οποίοι σσυνήθως πρόσεχαν τα κτήματα των καπετάνιων κατα τη διάρκει του χειμώνα. Για αυτό το λόγο δεν βλέπουμε πολλά περίτεχνα κτήρια. Ο οικισμός μας είναι ένας καθαρά λειτουργικός οικισμός με μόνο άξονα σχεδιασμού τη λειτουργικότητα αυτή.