Φοινικιά

Υφιστάμενο Νομοθετικό Πλαίσιο

Το νομοθετικό πλαίσιο της Σαντορίνης που αφορά συνάμα τον οικισμό της Φοινικιάς διατυπώνεται ως εξής:

1978 Προεδρικό Διάταγμα 19-10-1978 του Υπουργείου Δημοσίων Έργων, 'Περί χαρακτηρισμού ως παραδοσιακών οικισμών τινών του Κράτους και καθορισμού όρων και περιορισμών δομήσεως των οικοπέδων αυτών.

Οι περιορισμοί ως προς την αρχιτεκτονική σύνθεση και τα μορφολογικά στοιχεία:

  •         Δίνεται σημασία στην ογκοπλαστική των νέων κτηρίων και νομοθετείται υποχρεωτική επιστέγασή τους, ώστε να σταματήσει το φαινόμενο των ημιτελών νεόδμητων κτηρίων, που υποβιβάζουν την γενικότερη εικόνα των οικισμών. Η τελική διαμόρφωση των στεγών και των όψεων επιβάλλεται να γίνεται "... κατά τα παραδοσιακά πρότυπα από απόψεως υλικού και τρόπου κατασκευής".
  •         Προτείνεται η χρήση συγκεκριμένων αρχιτεκτονικών στοιχείων στα νέα κτήρια, όπως οι εξώστες, τα προστεγάσματα, οι ανοικτές κλίμακες, οι στοές, οι τοίχοι αντιστήριξης, οι κόγχες και οι πέργκολες, με τον όρο, αυτά να υπάρχουν ήδη στο αρχιτεκτονικό 'λεξιλόγιο' του εκάστοτε παραδοσιακού οικισμού.
  •         Θεσμοθετείται ο έλεγχος από την αρμόδια Επιτροπή Ενάσκησης Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ), κάθε εργασίας κατεδάφισης, αποξήλωσης ή καθαίρεσης οποιουδήποτε παραδοσιακού στοιχείου εξοπλισμού ιδιωτικών και δημόσιων χώρων, όπως μάντρες, κρήνες, λιθόστρωτα, φρέατα κ.α.
  •         Δίνεται έμφαση στις περιφράξεις των οικοπέδων, ως προς τη μορφή, το ύψος, τα υλικά κατασκευής και τα επιμέρους στοιχεία, όπως π.χ. οι αυλόθυρες. Επιβάλλεται η κατασκευή κτιστού περιφράγματος, ελάχιστου ύψους 1,80μ., σε κτήρια που στεγάζουν χρήσεις όπως συνεργεία, αποθήκες κ.τ.λ., προκειμένου να μην είναι ορατά από κοινόχρηστους χώρους.
  •         Επιπλέον, προβλέπεται η λήψη μέτρων για την απαγόρευση ή την ελεγχόμενη χρήση και εγκατάσταση αντικειμένων όπως πετάσματα (τέντες), φωτεινές και μη επιγραφές, κεραίες τηλεόρασης, μετρητές ηλεκτρικού ρεύματος. Παράλληλα προβλέπεται η ανάληψη των δαπανών από τους Οργανισμούς Κοινής Ωφέλειας, προκειμένου να βελτιωθούν οι σχετικές εγκαταστάσεις εντός των οικισμών ως προς την αισθητική τους.
  •         Μέσα στους οικισμούς οι χρήσεις περιορίζονται. Επιτρέπονται μόνο χρήσεις κατοικίας και κοινής ωφέλειας.
  •         Τέλος, θεσμοθετείται η εκπόνηση τεκμηριωμένης έρευνας για την ακριβή μορφή του κτίσματος, πριν από οποιαδήποτε εργασία αποκατάστασης, αναστήλωσης ή επισκευής κτηρίου ή αρχιτεκτονικού στοιχείου.

 

1988 Προεδρικό Διάταγμα 17-06-1988 περί 'χαρακτηρισμου οικισμων των Κυκλάδων ως παραδοσιακών και καθορισμός ειδικών όρων και περιορισμών δόμησης αυτών'.

Με το διάταγμα αυτό προστίθενται στους χαρακτηρισμένους οικισμούς έντεκα οικισμοί της Θηρας και ένας της Θηρασιας. Αυτοί είναι το Ακρωτηρι, η Εξω Γωνια, η Επισκοπη Γωνιας, το Ημεροβιγλι, η Θηρασια, ο Καρτεραδος, η Μεσσαρια, η Οια, η Φοινικα, ο Θολος, ο Ορμος Αρμενης και ο Ορμος Αμμουδιου.Με το νέο αυτό Π.Δ. εξειδικεύονται περαιτέρω οι  όροι δόμησης και η αρτιότητα των οικοπέδων. Το ύψος παραμένει στα 7,5μ., όπως και στο προηγούμενο Π.Δ., και ο αριθμός των ορόφων στους δυο. Δίνεται έμφαση στην απαγόρευση των ημιτελών κτηρίων, καθώς και στην χωροθετηση των νέων οικοδομών που οφείλει να μην βλάπτει τον πολεοδομικό ιστό του οικισμού. Τα βασικά σημεία θέας των κοινόχρηστων χώρων, καθώς και η θέα των όμορων οικοπέδων, προστατεύονται, ενώ δεν πρέπει να προκύπτουν υποβαθμισμένοι ελεύθεροι χώροι ανάμεσα σε όμορες ιδιοκτησίες. Σε ότι αφορά στα μορφολογικά στοιχεία, ισχύουν όλα όσα περιγράφηκαν στο προηγούμενο Π.Δ. του 1978 και προστίθενται ορισμένες πιο εξειδικευμένες διατάξεις:

  •         Απαγορεύονται οι PILOTIS και οι λυόμενοι οικίσκοι.
  •         Τα ανοίγματα στις όψεις του κτηρίου οφείλουν να τηρούν αναλογία ύψους προς πλάτος 1,5/1 ή 2/1 τα παράθυρα και 2,5/1 ή 3/1 οι πόρτες. Τα κουφώματα πρέπει να είναι ξύλινα, και ειδικότερα τα εξώφυλλα ταμπλαδωτα, καρφωτά (σανιδωτα), ή περσιδωτα (γαλλικά ή γερμανικά), ανάλογα με τα επικρατούντα παραδοσιακά πρότυπα του άμεσου περιβάλλοντος του κτηρίου. Τα τζαμαλικια των παραθύρων υποδιαιρούνται με 2 τουλάχιστον καιτια κατά την έννοια του ύψους.
  •         Επιτρέπονται οι πρόβολοι με περιορισμούς , εκτός από τους οικισμούς Αμμουδι, Αρμενη, Φοινικιά και Θόλο.
  •         Οι χρωματισμοί των κτισμάτων επιβάλλεται να γίνονται από λευκό υδροχρωμα και επιτρέπεται η απόχρωση του γαλάζιου, ενώ τα κουφώματα επιβάλλεται να είναι μονόχρωμα.

 

Επιπλέον για τους οικισμούς της Σαντορίνης ισχύει το εθιμικό δίκαιο του 18ου αιώνα, που ρυθμίζει τα ζητήματα ιδιοκτησιών και βάζει οικοδομικούς κανόνες στους κατοίκους, όπως τους εξής: «οι πλησίον ενός σκαπτού οσπητίου δεν μπορεί να ευχηρηχωρήση κόπτοντας τα ποδάρια του πλησίον οσπητίου» και «να μην ημπορεί τις να φυτεύση αμπέλι ή άλλα δένδρα επάνωθεν σκαπτών οσπητίων και γηστερνών, εως όπου ημπορεί να γίνεται ζημία του κάτωθεν»