Ταξινόμηση με κριτήριο λειτουργία και την διάταξη σε επίπεδο χώρου

 Σε ότι αφορά την λειτουργία και την διάταξη σε επίπεδο χώρου, σημειώνονται τα εξής παραδείγματα:

1.Μονόχωρο

Το μονόχωρο σπίτι αποτελεί την απλούστερη οικιστική μονάδα, αφού ορίζει ενιαίο χώρο, ανεπιτήδευτο, χωρίς δωμάτια περιγεγραμμένο από τέσσερις πλευρές

2.Δίχωρο

Ο πιο διαδεδομένος τύπος, αυτός του δίχωρου σπιτιού, ορίζεται από δύο άνισους χώρους: την σάλα και το υπνοδωμάτιο, που βρίσκεται στο βάθος. Στην σάλα, που λειτουργεί ως χώρος υποδοχής, λαμβάνει χώρα η διημέρευση ή ακόμη και ό ύπνος, όταν πρόκειται για πολυμελή οικογένεια. Οι δύο χώροι οριοθετούνται από διαχωριστικό τοίχο με πόρτα και ανοίγματα. Η σάλα, ώς κύριος χώρος του σπιτιού, σχηματίζει με τη κουζίνα διάταξη Γ , αρκετά τυπική για το θηραϊκό σπίτι. Ο έμμεσος φωτισμός και αερισμός στα υπνοδωμάτια δεν κρίνεται ιδιαίτερα ευνοϊκός.

3.Δίδυμο (δίχωρο σπίτι κατά παράθεση του δίχωρου πυρήνα)

Αυτός ο τύπος ορίζεται, επίσης, από δύο χώρους: έναν στενότερο και έναν πλατύτερο (σε σπάνιες περιπτώσεις αυτοί οι δύο είναι ισόπλατοι). Ο πλατύτερος αφορούσε στην κύρια κατοικία και ο άλλος στον χώρο φύλαξης των ζώων. Φαίνεται, ωστόσο ότι σε κάποιες παραλλαγές του τύπου και οι δύο χώροι χρησιμοποιούνται προς κατοίκηση.

4.Δίδυμο σπίτι με ανώϊ.

Προκύπτει από την προσθήκη ορόφου στον τύπο του δίδυμου σπίτιου. Συνιστά κατοικία των περισσότερο ευκατάστατων οικογενειών. Σε αυτόν τον τύπο, ο κάτω όροφος φιλοξενεί συνήθως τους βοηθητικούς χώρους και ο πάνω τους χώρους διημέρευσης. Σε αυτή την περίπτωση, η πρόσβαση στον κύριο χώρο του σπιτιού γίνεται μέσω εξωτερικής σκάλας από την αυλή. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπου και οι δύο όροφοι εξυπηρετούν ανάγκες κατοικίας, οι δύο χώροι συνδέονται με εσωτερική σκάλα.

5.Κατοικία με μύλο

6.Σύνθετος τύπος 

Αντιπροσωπεύει κατοικίες των οποίων η λειτουργική διάταξη αποτελεί συνδυασμό περισσότερων τύπων δίχωρων .Απαντάται τόσο σε υπόσκαφα αλλά και σε ημιυπόσκαφα κτίρια.

Στον οικισμό του Πύργου συναντώνται όλοι οι τύποι που αναφέρθηκαν παραπάνω.