Η αρχιτεκτονική της Σαντορίνης είναι το απόσταγμα ιστορικοκοινωνικοπολιτικών και πολύ περισσότερο γεωμορφολογικών παραγόντων που σχετίζονται με τη φυσιογνωμία του νησιού και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Αυτά είναι που έδωσαν σε επίπεδο παραδοσιακής αρχιτεκτονικής τον χαρακτήρα ομοιογένειας και επαναληψιμότητας, ενώ παράλληλα προσέδωσαν στο νησί αρχιτεκτονικό ύφος μοναδικό και ανεπανάληπτο σε διεθνή κλίμακα.
Οι κοινωνικοί και πολιτικοί παράγοντες αντικατοπτρίζονται στις διάφορες ιστορικές φάσεις και περιόδους ξένης κυριαρχίας. Το αρχιτεκτονικό status quo διαμόρφωσαν καθοριστικά οι περίοδοι της βυζαντινής και της φραγκικής κυριαρχίας`κατά την διάρκεια αυτών, η οίκηση δέχεται επιρροές και αφομοιώνει μορφολογικά στοιχεία από ευρύτερες αρχιτεκτονικές παραδόσεις.
Κοινωνικοί παράγοντες αφορούν στην πλούσια εμπορική και ναυτική δραστηριότητα του νησιού, που αφενός εισέφερε οικονομικό πλούτο και συνετέλεσε στην ύπαρξη επιρροών από ξένους πολιτισμούς.
Ωστόσο, οι μοναδικές τοπικές συνθήκες ήταν αυτές που διαμόρφωσαν αμφιμονοσήμαντα την αρχιτεκτονική ταυτότητα της Θήρας.
Μια απο αυτές αποτελεί το θηραϊκό έδαφος. Το ηφαιστειογενές έδαφος του νησιού, στο οποίο αποτυπώνεται όλο το εύρος των γεωλογικών μεταβολών ανά τις χρονικές περιόδους, καθιστά την γη απρόσφορη προς οικοδόμηση. Το βραχώδες πέτρωμα και η οξεία κλίση του εδάφους επιτάσσουν την χάραξη μιας στενομέτωπης μορφής κτιρίου.
Καθοριστικές για την αρχιτεκτονική έκφραση είναι και οι κλιματικές συνθήκες. Ήπιοι χειμώνες με λίγες βροχές, υψηλές θερμοκρασίες κατά την καλοκαιρινή περίοδο και ισχυροί βορειοανατολικοί άνεμοι όλο το χρόνο, γεννούν ανάγκες που καλείται να υπηρετήσει η αρχιτεκτονική.
Χαρακτηριστική είναι η διαμόρφωση δωμάτων και στέρνας στο χώρο της αυλής για τη συλλογή του βρόχινου νερού, αλλά και η περιμετρική περιγραφή της αυλής με μαντρότοιχους για την αντιμετώπιση του ισχυρού ανέμου.
Η ιδιάζουσα γεωλογία επιβάλλει την αξιοποίηση μιας σειράς τεχνικών υλικών με συγκεκριμένες ιδιότητες και ιδιαίτερες δυνατότητες έκφρασης αρχιτεκτονικών νορμών. Η θηραϊκή γή ή ποτζουλάνα, οι ηφαιστειογενείς πέτρες - κοκκινόμαυρες και μαύρες- και το κισσηρομπετόν αποτελούν τα εργαλεία σύνθεσης της οικοδομικής παράδοσης του νησιού.Η αφθονία των υλικών αυτών, σε συνδυασμό με την απουσία ξύλου, κατέστησε την θολοδομία την παραδοσιακή οικοδομική πρακτική.