Βαθμός διατήρησης αρχιτεκτονικού χαρακτήρα

Ο Πύργος Καλλίστης συνιστά έναν από τους καλύτερα σωζόμενους παραδοσιακούς οικισμούς της Θήρας. Η διατήρηση του αρχιτεκτονικού του χαρακτήρα προάγεται από ένα σύνολο παραδοσιακών αρχιτεκτονημάτων του παρελθόντος, καθώς και από την συνεκτική μορφή του πολεοδομικού του ιστού. Ολοένα, ωστόσο, εντείνονται οι δυσκολίες επιβίωσης του χαρακτήρα αυτού, τόσο εξαιτίας των παγκοσμιοποιημένων προτύπων οικοδομικής δραστηριότητας που έχουν καθιερωθεί σήμερα, όσο και του ωφελιμισμού της τουριστικής βιομηχανίας.

 Συγκεκριμένα, οι ταχύτατοι ρυθμοί τεχνολογικής εξέλιξης στον τομέα των υλικών και η δημιουργία νέων κατασκευαστικών τεχνικών και οικοδομικών πρακτικών, με οικονομικότερα και ευκολότερα πλέον μέσα γεννά ένα σημαντικό πρόβλημα: την υποκατάσταση της τοπικής μορφολογικής ομοιογένειας από  υπερτοπικές τυποποιημένες μορφές. Παράλληλα, η βιομηχανία του τουρισμού προβάλλει την λαϊκή  αρχιτεκτονική παράδοση ως τουριστικό επικερδές αγαθό, ωθώντας, έτσι, στην δημιουργία μιας νέας αρχιτεκτονικής γλώσσας – αυτή της τουριστικής απόκλισης, που τελικά αντικαθιστά το αίτιο με το αιτιατό. Η μορφή ανάγεται σε επίκεντρο – σταματά να υπηρετεί ανάγκες και γίνεται η ίδια αυτοσκοπός. Η πλέον αναγνωρίσιμη θηραϊκή μορφολογία αρχίζει να συνδέεται με τουριστικά οφέλη, όπως για παράδειγμα το ζήτημα εξασφάλισης θέας ή του στείρου εντυπωσιασμού και θυσιάζει την αυθεντικότητα της στον βωμό του κέρδους.

Υπό αυτές  τις συνθήκες, κρίνεται επιτακτική η ενεργοποίηση των αρμόδιων πολιτιστικών φορέων αλλά και του συνόλου των κατοίκων στην κατεύθυνση διατήρησης της ταυτότητας του τόπου. Αναφορικά με το ζήτημα της ανεξέλεγκτης και επιζήμιας τουριστικής ανάπτυξης, θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί ο ρόλος της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, ως πόλος έλξης των επισκεπτών και ως βιώσιμο στοιχείο της σύγχρονης θηραϊκής κοινωνίας. Στον αντίποδα της επικράτησης ενός οιωνεί θηραϊκού κελύφους επιβεβαρημένου με σύγχρονο αστικό εξοπλισμό, ενδιαφέρουσα προσέγγιση θα ήταν η εφαρμογή αρχών βιοκλιματικού σχεδιασμού (φυσικός ηλιασμός και αερισμός) στην λαϊκή παραδοσιακή κατοικία. Τέλος επαφύεται σε μεγάλο βαθμό στην συνείδηση των  σύγχρονων  αρχιτεκτόνων, η ανάληψη της ευθύνης διατήρησης της τοπικής ταυτότητας και ταυτόχρονα η  δημιουργική συνέχιση και ανανέωση της πορείας αυτής στο μέλλον .