Δημητσάνα (Τμήμα Α)

Ανοίγματα - Κουφώματα

Ξύλινο ΚούφωμαΞύλινα Σκούρα

Τα  ανοίγματα διατάσσονται συνήθως συμμετρικά στις όψεις των κτισμάτων. Οι αναλογίες τους και ο αριθμός τους ανά όψη διαφοροποιούνται ανάλογα με τη χρήση του κτηρίου: στα ισόγεια με εμπορική χρήση  εμφανίζονται πολύθυρα σε όλο το μήκος, στα κατώγια των κατοικιών, όπου οι απαιτήσεις  φωτισμού και αερισμού είναι μικρές, φεγγίτες με αναλογία 2:1, και στα ανώγια υψίκορμα παράθυρα και θύρες, δύο ανά δωμάτιο κατά μέσο όρο.

Στις θύρες, οι λαμπάδες και τα υπέρθυρα δομούνται με μία ή δύο σειρές λαξευμένων λίθων, οι οποίοι διαφοροποιούνται από την υπόλοιπη λιθοδομή ως προς το χρώμα. Στους λαμπάδες, οι γωνιόλιθοι πλέκονται και εξέχουν κατά 14-16εκ. προς το εσωτερικό του ανοίγματος. Τα υπέρθυρα διαμορφώνονται παραδοσιακά από λίθινο ή ξύλινο πρέκι (μεταγενέστερα, απαντώνται και πρέκια από μέταλλο ή οπλισμένο σκυρόδεμα) σε συνδυασμό με ανακουφιστικό τόξο, εμφανές ή μη. Το κενό ανάμεσα στο πρέκι και στο τόξο πληρώνεται με θραύσματα από πέτρες ή κεραμίδια και κονίαμα, τα οποία συγκρατούνται από ξύλινες τάβλες. Σπανιότερα, τα υπέρθυρα σχηματίζονται από διπλό τόξο με τονισμένες τις γεννέτηρές του.

Στα παράθυρα και τους φεγγίτες,  η ποδιά συχνά αποτελείται από δύο ή τρεις λαξευμένους λίθους. Οι λαμπάδες δομούνται με αντίστοιχο τρόπο με αυτόν των θυρών, ομοίως και τα υπέρθυρα, χωρίς όμως να τονίζονται οι γεννέτηρες των τόξων.

Στην κάτοψη, το πλάτος των ανοιγμάτων αυξάνεται προς το εσωτερικό του κτηρίου, δημιουργώντας τραπεζοειδές σχήμα που επιτρέπει την καλύτερη διάχυση του φωτός.

Τα  κουφώματα των ανοιγμάτων είναι ξύλινα και οι κάσες τους τοποθετούνται πίσω από την προεξοχή των λαμπάδων και των υπερθύρων, στα οποία αγκυρώνονται με μεταλλικά τζινέτια.

Στα παράθυρα, τα κουφώματα είναι δίφυλλα. Τα σκούρα τοποθετούνατι εξωτερικά και είναι κατα κύριο λόγω καρφωτά. Οι θύρες είναι είτε μονόφυλλες είτε δίφυλλες, και ανάλογα με την χρονολογία του κτίσματος εμφανίζονται καρφωτές ή ταμπλαδωτές.