Ιστορικά Στοιχεία

 Στη θέση της σημερινής Δημητσάνας υπήρχε η αρχαία αρκαδική πόλη Τεύθις, η οποία συμμετείχε στον Τρωικό πόλεμο αλλά και στον εποικισμό της Μεγαλόπολης. Ο Παυσανίας, Έλληνας περιηγητής και γεωγράφος του 2^ου αιώνα, αφότου επισκέφθηκε την Τεύθιδα το 170 μ.Χ., την χαρακτήρισε ως μια πόλη κατοικημένη, περιτοιχισμένη και με Ακρόπολη. Τα λείψανα του αρχαίου τείχους που ανιχνεύονται σε διάσπαρτα σημεία της περιοχής του ‘’Κάστρου’’ της σημερινής Δημητσάνας, αποτελούν και τα ίχνη της αρχαίας πόλης. Η Τεύθις κόβει για πρώτη φορά νόμισμα το 194 π. Χ. , ενώ παρακμάζει ιδιαίτερα κατά τον 3^ο ή 4^ο αιώνα μ.Χ. Η ανεύρεση παλαιοχριστιανικών βασιλικών εκκλησιών, αποδεικνύει τον εκχριστιανισμό των κατοίκων ήδη από τον 3^ο αιώνα μ.Χ. . Σλαβικά φύλα, ειρηνικοί νομάδες, ποιμένες και γεωργοί που κατευθύνονται και τελικά εγκαθίστανται στην Πελοπόννησο τον 7^ο και 8^ο αιώνα, ενσωματώνονται στον υφιστάμενο πληθυσμό της Τεύθιδας. Το όνομα Δημητσάνα αναφέρεται για πρώτη φορά το 967 μ.Χ. σε πατριαρχικό έγγραφο σχετικό με τη Μονή Φιλοσόφου, η οποία ιδρύθηκε το 963 μ.Χ. δύο χιλιόμετρα έξω από το χωριό. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας 1460-1685 μ.Χ., η ορεινή θέση της Δημητσάνας και το άγονο έδαφός της, κράτησαν τους κατακτητές μακριά. Έτσι, το χωριό, παρά την τουρκική κατοχή, διατηρείται σχετικά ακμαίο, με την Μονή Φιλοσόφου να την καθιστά ένα πολιτιστικό κέντρο. Έπειτα και μέχρι το έτος 1715 μ.Χ. η Δημητσάνα περνά υπό την κυριαρχία των Ενετών. Κατά την περίοδο αυτή το χωριό με την Παλαιά Μονή Φιλοσόφου, και από το 1691 μ.Χ. με τη Νέα Μονή εξακολουθεί να είναι εκπαιδευτικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής. Μετά το τέλος της Ενετοκρατίας, επέρχεται η δεύτερη περίοδος της Τουρκικής κατοχής, η οποία ωστόσο στάθηκε ιδιαίτερα ευνοική για τη Δημητσάνα. Οι κάτοικοί της έχουν τη δυνατότητα να κυκλοφορούν ελεύθερα σε όλη την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Το 1764 οι μοναχοί Αγάπιος Λεονάρδος και Γεράσιμος Γούνας ίδρυσαν την ονομαστή σχολή Δημητσάνας, η οποία αποτέλεσε το επόμενο κέντρο παιδείας μετά τη Μονή Φιλοσόφου. Καθ’όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, η Δημητσάνα διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο με το ‘’ κρυφό σχολειό ‘’ και, το 1821 με το μπαρούτι που παρασκευάζει. Το χωριό υπήρξε ανέκαθεν τόπος παραγωγής μπαρούτης. Σύμφωνα με μαρτυρίες και γραπτές πηγές, τα ύστερα προεπαναστατικά και  επαναστατικά χρόνια υπήρξε κέντρο ανεφοδιασμού πυρύτιδας  που παραγόταν στους 14 μύλους που λειτουργούσαν με τα νερά του κεφαλαριού του Αγίου Ιωάννη στην κατωφέρεια του φαραγγιού του Λούσιου. Η Δημητσάνα υπήρξε η πατρίδα σπουδαίων προσωπικοτήτων και εξέχουσων μελών της Φιλικής Εταιρείας, όπως ο εθνομάρτυρας Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’, ο Παλαιών Πατρών Γερμανός και ο Αντωνόπουλος.