Αντιπροσωπευτικοί Τύποι

Αντιπροσωπευτικοί τύποι κτισμάτων είναι αυτοί της κάναβας, ο συνδυασμός κάναβας-κατοικίας και του συγκροτήματος(αν μπορούμε να το ονομάσουμε έτσι) κάναβας-κατοικίας-στάβλου.

Η σχέση των κτισμάτων με την γή ήταν μεγάλη και οι τύποι που προκύπτουν: είναι  υπόσκαφα, ημίχτιστα και χτιστά.

•      Αστικά-αγροτικά σπίτια.Ο αρχικός τύπος κατοικίας στη Σαντορίνη ήταν αυτός που υπήρχε μέσα στα Καστέλια. Τα μονόχωρα σπίτια ήταν λιθόκτιστα ή υπόσκαφα, συνήθως διώροφα λόγω της στενότητας του χώρου, με στενό «μέτωπο». Μια εξωτερική σκάλα οδηγούσε στον όροφο. Το ισόγειο στέγαζε τους βοηθητικούς χώρους (στάβλους και αποθήκες).
•      Κάναβες είναι το μέρος όπου γίνεται η παραγωγή και η αποθήκευση του κρασιού. Στο εσωτερικό της η κάναβα αποτελείται από έναν η περισσότερους θόλους. Στον απλούστερο τύπο της η κάναβα με τον ένα θόλο παρατηρεί κάποιος μπαίνοντας τις δυο σειρές με τα βαρέλια, τις στοίβες που αφήνουν ανάμεσα τους διάδρομο. Εκεί που τελειώνουν τα βαρέλια βρίσκεται ο ληνός. Ο ληνός είναι ένας κατακόρυφος λάκο με διάμετρο περίπου 80 πόντους και βάθος από 70-130 εκατοστά. Πλάι του ήταν το πατητήρι πίσω από έναν χαμηλό τοίχο. Τα σταφύλια πατιούνταν στο πατητήριο και ο μούστος ακολουθώντας ένα κανάλι κατέληγε στον ληνό και από εκεί με την χρήση δοχείων γέμιζαν τα βαρέλια. Πολλές κάναβες είχαν δυο πατητήρια με δυο ληνούς, ένας για το λευκό και ένας για το κόκκινο κρασί. Οι κάναβες προέφεραν ιδανικές συνθήκες υγρασίας και σταθερής θερμοκρασίας διότι ήταν υπόσκαφες για την ωρίμανση του κρασιού.
•     Κάναβες-κατοικίες ήταν κτίσματα δίχωρα ή τρίχωρα τα οποία αναπτύσσονται σε ένα ή δύο επίπεδα.
•     Τα συγκροτήματα είναι μία μεγαλύτερη μορφή της δέυτερης κατηγορίας που ορισμένες φορές είχε και δύο κάναβες μαζί(μια μικρότερη και μία μεγαλύτερη).Πάλι τα επίπεδα ανάπτυξης είναι ένα ή δύο και ο τρόπος διάταξης τους είναι είτε γραμμικός είτε σε σχήμα ‘Γ’(με εξαίρεση την περίπτωση που βρίσκονται αντικριστά της αυλής).