Ιστορικά Στοιχεία

Η ιστορία του τόπου έχει αρχίσει να γράφεται επίσημα από τότε που οι Σέρβοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή. Η ονομασία “Ζάτουνα” είναι όρος σλάβικος και σημαίνει “πέρα από το ποτάμι”, υπονοώντας τον ποταμό Λούσιο που είναι αρκετά κοντά στο χωριό.

Μετά την κατάκτηση της Πελοπονήσου από τους Τούρκους γύρω στο 1600 όλοι οι πεδινοί πληθυσμοί στράφηκαν προς τiς κοντινές ορεινές περιοχές, μία εκ των οποίων ήταν και η Ζάτουνα. Δημιουργείται έτσι ο οικισμός από κατοίκους που έχουν χάσει τις περιουσίες τους από τους Τούρκους, αλλά και από αυτούς που ζητούν καταφύγιο. Κατά την τουρκοκρατία η Ζάτουνα θεωρείται μία από τις πιο ανεπτυγμένες κωμοπόλεις της επαρχίας. Αποτελούσε οικονομικό και παραγωγικό κέντρο και συνδιαλεγόταν ανέκαθεν με τη Δημητσάνα που ήταν πολιτιστικό και θρησκευτικό κέντρο. Η παραγωγική δύναμη της Ζάτουνας προσέλκυε εμπόρους αλλά και οι ίδιοι οι κάτοικοι ασχολούνταν με εξαγωγές προϊόντων.

Το χωριό υπέστει καταστροφές κατα την περίοδο των Ορλωφικών και συγκεκριμένα το 1779 λεηλατήθηκε από Αλβανούς και καταστράφηκε κάθε είδος καλλιεργήσιμης γης, λόγω πυρκαγιών. Ωστόσο οι κάτοικοι κατάφεραν με τα χρόνια να αντιμετωπίσουν την κατάσταση και η ανάπτυξη της συνεχίστηκε. Συγκεκριμένα ιδιαίτερη άνθηση παρουσίασε το εμπόριο και πολλοί κάτοικοι στράφηκαν στις Μικρασιατικές περιοχές, κυρίως την Κωνσταντινούπολη. Το χωριό συμμετείχε ενεργά στην επανάσταση του 1821 με σημαντικούς εκπροσώπους, όπως ήταν ο Στάικος Σταικόπουλος, που πολέμησε στο Ναύπλιο και απελευθέρωσε το Παλαμίδι. Επίσης αξίζει να αναφερθούν τα ονόματα του Καραχάλιου και Σταυρόπουλου, που ήταν στο πλευρό του Κολοκοτρώνη. Η συνεισφορά της σε υλικά αγαθά (στον τομέα της βυρσοδεψείας) ήταν επίσης σημαντική.

Μετά την απελευθέρωση το χωριό δεν υπέστει άλλες καταστροφές. Συνέχισε να αποτελεί σημαντικό κέντρο, καθώς τα γειτονικά χωριά δεν παρουσίαζαν σημαντική ανάπτυξη, μιας και η πρόσβαση σε αυτά ήταν πιο δύσκολη. Ο σημερινός κεντρικός δρόμος του χωριού δημιουργήθηκε το 1936, ενώ οι παράδρομοι που οδηγούν στα άλλα χωριά μετά το '40.  Εξαιτίας αυτού του γεγονότος, των συνεπειών του πολέμου του '40 καθώς και της βιομηχανικής ανάπτυξης, η Ζάτουνα με τα χρόνια άρχισε να παρακμάζει και να ερημώνει.

Άλλες σημαντικές προσωπικότητες που συνδέονται με το χωριό είναι ο ηθοποιός Μίμης Φωτόπουλος, που γεννήθηκε και μεγάλωσε εκεί, καθώς και ο Μίκης Θεοδωράκης που εξορίστηκε στο χωριό τον Αύγουστο του 1968. Εκεί εμπνεύστηκε και συνέθεσε έντεκα κύκλους τραγουδιών με τίτλο "Αρκαδίες".