Ιστορικά Στοιχεία

Τουρκοκρατία

Οι απαρχές του Αγίου Γεωργίου εντοπίζονται επί Τουρκοκρατίας, περί τον 15ο αιώνα στην περιοχή που πριν τη δημιουργία του χωριού ονομαζόταν Μεγίστη ή Μεγάλη.  Τότε, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, δύο βοσκοί βρήκαν μια εικόνα του Αγίου Γεωργίου και προς τιμήν του έκτισαν εκεί την πρώτη εκκλησία -στη θέση που βρίσκεται και η σημερινή- γύρω από την οποία άρχισε να αναπτύσσεται σταδιακά ο οικισμός, 

 Σημαντικοί παράγοντες για την εξέλιξή του υπήρξαν η παρουσία μεγάλων μοναστηριών στη γύρω περιοχή, όπως η Μονή Ταξιαρχών, η αφθονία πρώτων υλών και πιο συγκεκριμένα ελιών και λαδιού, μήλων, ξυλείας και δε καστανιάς καθώς και τρεχούμενου νερού. Επίσης, η θέση του οικισμού ψηλά πάνω στο βουνό δεν επέτρεπε τον  πλήρη έλεγχο στους Οθωμανούς, οπότε και ευνοήθηκε ο θεσμός της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αλλά και η σχετική εγγύτητα με τη θάλασσα μέσω της γειτονικής Κάτω Γατζέας - περίπου 8 ώρες με φορτωμένο ζώο - είχε ως αποτέλεσμα να ανθίσει το ναυτικό εμπόριο. Έτσι, ο Άγιος Γεώργιος επί Τουρκοκρατίας αναδείκνύεται σε κεφαλοχώρι του Πηλίου.

Ωστόσο, λόγω του μεγάλου υψόμετρου και των αντίξοων καιρικών συνθηκών κατά τη διάρκεια του χειμώνα οι κάτοικοι είχαν ανέκαθεν τη συνήθεια κατα τη διάρκεια των κρύων μηνών να εγκαθίστανται είτε στην Αγία Τριάδα είτε στην Άνω ή Κάτω Γατζέα και να επιστρέφουν στο χωριό την άνοιξη (η συνήθεια αυτή διατηρείται ακόμα και σήμερα). Επομένως, η εποχιακή κατοίκηση αποτελεί  ιδιαίτερο στοιχείο της φυσιογνωμίας του οικισμού, ήδη από τα χρόνια της δημιουργίας του.

Ελληνική Επανάσταση

Οι κάτοικοι του Αγίου Γεωργίου συμμετέχουν ενεργά στην ελληνική επανάσταση. Ως αποτέλεσμα τα έτη 1821 και 1823 ,για να  τους τιμωρήσουν για τα επαναστατικά τους φρονήματα, ο Μαχμούτ πασάς Δράμαλης και ο Ρεσίτ πασάς Κιουταχής αντίστοιχα, πυρπολούν το χωριό με συνέπεια τη μαζική καταστροφή του (από την προγενέστερη εποχή, σήμερα δε σώζεται τίποτα, ότι επιβίωσε από τις πυρκαγιές καταστράφηκε το 1951 από το σεισμό)

Το χωριό δεν έχει χρόνο να ανακάμψει,καθώς η χρονική περίοδος που ακολουθεί είναι ιδιαίτερα δύσκολη. Τα έτη 1830-1860, η έλλειψη δρόμων, η κατάργηση της τοπικής αυτοδίοικησης, οι συνεχείς πόλεμικές συγκρούσεις αλλά και φυσικές καταστροφές πλήττουν τον Άγιο Γεώργιο αδυσώπητα.

Προπολεμική περίοδος

Μετά, την απελευθέρωση και την ένταξη της Θεσσαλίας στην Ελλάδα το 1881, η άνθιση το Βόλου και η συνεπακόλουθη αστικοποίηση καθώς και το μεταναστευτικό ρεύμα προς την Αίγυπτο θα έχουν ως συνέπεια την εγκατάλειψη πολλών σπιτιών και τη δραστική μείωση του πληθυσμού. Παρόλα αυτά, το 1884 ξεκινάει τη λειτουργία του το Δημοτικό Σχολείο του χωριού και δύο χρόνια μετά, το 1886, το Σχολαρχείο.

Τα επόμενα χρόνια, πολλοί  Άι-Γιωργίτες που είχαν εγκαταστάθεί σε πόλεις της Ελλάδας (κυρίως στο Βόλο και στην Αθήνα), είτε είχαν ξενιτευτεί στην Αίγυπτο, μόλις αποκατασταθούν οικονομικά επιστρέφουν στις ρίζες τους. Κυρίως όμως, κτίζουν δεύτερες κατοικίες, εξοχικές. Σημαντικό για την μετέπειτα εξέλιξη του οικισμού είναι οτι αυτοί φέρνουν μαζί τους εισόδημα, είτε με τη μορφή θέσεων εργασίας είτε ως οικονομική ενίσχυση της κοινότητας με δωρεές. Επίσης, όντας επηρεασμένοι από τις πολιτισμικές και συγκεκριμένα τις αρχιτεκτονικές τάσεις των μεγαλουπόλεων, κτίζουν τις κατοικίες τους με νεοκλασσικές επιρροές. Ως αποτέλεσμα, ο Άγιος Γεώργιος έχει την ιδιαιτερότητα να περιλαμβάνει πολλά κτίσματα που δεν είναι παραδοσιακά πηλιορείτικα. Κάποια δε από αυτά που εμφανίζουν επιρροές από τον νεοκλασσικισμό, όπως αυτός εκδηλώθηκε στην Αίγυπτο, έχουν μείνει γνωστά με το χαρακτηρισμό « αιγυπτιώτικα ».

 Το 1903 θα τεθεί σε λειτουργία ο σιδηρόδρομος, διευκολύνωντας τις μεταφορές και το εμπόριο. Το χωριό θα ορθοποδήσει, μέχρι τον καταστροφικό Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, χωρίς όμως ποτέ να φτάσει την προηγούμενη αίγλη του.

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος - Γερμανική Κατοχή

Επί γερμανικής κατοχής οι κάτοικοι του Αγίου Γεωργίου θα δεινοπαθήσουν και ο δρόμος της ανάπτυξης θα ανακοπεί απότομα.

Μεταπολεμικά χρόνια

Μετά τη λήξη του πολέμου, το 1951 ένας μεγάλος σεισμός ρημάζει το χωριό με σημαντικότερες απώλεις τις δύο μεγάλες εκκλησίες, τον Άγιο Γεώργιο και τον Άγιο Αθανάσιο, καθώς και ό,τι είχε περισωθεί από τα παλιά πηλειορήτικα αρχοντικά του χωριού. Το 1954 φτιάχνεται ο  κεντρικός αυτοκινητόδρομος στη θέση του παλαιού πεζόδρομου του χωριού. Αλλά, το 1955 μια κυβερνητική απόφαση να δωθεί χρηματικό δάνειο σε όσους επιθυμούν να κτίσουν είτε στην Κάτω Γατζέα είτε στον Άγιο Γεώργιο έχει ως συνέπεια να ερημωθεί το χωριό, καθώς όλοι οι κάτοικοι επιλέγουν να μετακινηθούν μόνιμα στην Κάτω Γατζέα λόγω του μικρότερου υψόμετρου αλλά και της έντονης ναυτικής δραστηριότητας και των συνεπακόλουθων θέσεων εργασίας.

Το 1971 ο σιδηρόδρομος σταματά τη λειτουργία του.

Το 1983 κατασκευάζεται το κοινοτικό γραφείο, στον όροφο του οποίου θα προστεθεί το Εικαστικό Δημήτρειο Οίκημα του γλύπτη Νικόλα, του οποίου σήμερα στεγάζει πολλά έργα, που ο ίδιος κληροδοτησε στην ιδιαίτερη πατρίδα του ( η επίσημη λειτουργία του αρχίζει το 1996 ) και η νέα εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Το 1988 ιδρύεται το λαογραφικό μουσείο.

Σήμερα

 Σήμερα, το χωριό βρίσκεται σε περίοδο ανάκαμψης, η οποία οφείλεται αφενός στον σταδιακά αυξανόμενο τουρισμό και αφετέρου στην οικοδόμηση εξοχικών κατοικιών

Βιβλιογραφία:
Λίαπης Κώστας, Ο "μεγάλος" Αϊ-Γιώργης του Πηλίου, Κοινότητα Αγ. Γεωργίου Νηλείας, Βόλος, 1994
Ελληνική παραδοσιακή αρχιτεκτονική, τόμος 6 Θεσσαλία-Ήπειρος, επιστημονικοί συντονιστές: Γ. Λάββας, Δ. Φιλιππίδης, εκδ.: Μέλισσα, Αθήνα, 1982