Η οικονομική άνθηση από τα μέσα του 18ου έως τα μέσα του 19ου αιώνα και η αύξηση του πληθυσμού, οδήγησαν όλα τα χωριά του Πηλίου σε πρωτοφανή οικοδομική ανάπτυξη. Τα νέα στοιχεία αστικής αρχιτεκτονικής με την παράλληλη διατήρηση της οχυρής διάπλασης των όγκων της πρώιμης περιόδου, δημιούργησαν την Πηλιορείτικη παραδοσιακή αρχιτεκτονική, το σύνολο δηλαδή των μορφών κατοικίας και η οργάνωση των χώρων της, μέσα στις τρεις χρονικές περιόδους οικοδομικής δραστηριότητας:
- Πρώιμη περίοδος: Πυργόσπιτα αμυντικού κυρίως χαρακτήρα με οχυρωμένη μορφή
- Κλασική περίοδος 1750-1850: Κυριαρχεί το αστικό αρχοντικό, με κύρια χαρακτηριστικά την εξυπηρέτηση αναγκών οχύρωσης, οικοτεχνίας και κοινωνικής προβολής. Γίνεται πρότυπο κατοικίας και παράδειγμα προς μίμηση σε όλα τα κοινωνικά στρώματα, δημιουργώντας ενιαία αρχιτεκτονική αντίληψη.
- Ύστερη περίοδος 1860-1890: Ύστερη Πηλιορείτικη αρχιτεκτονική με ακαδημαικά στοιχεία, μνημειακή παρουσία, νέο τρόπο οργάνωσης της κάτοψης
Κύρια χαρακτηριστικά της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του Πηλίου, είναι η οργάνωση των χώρων με σκοπό την εξυπηρέτηση των βασικών αναγκών και η διατήρηση του τελευταίου ορόφου, με πολλά ανοίγματα και σε προβολή από τον πέτρινο κορμό των χαμηλότερων ορόφων.
Στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα, η Βυζίτσα αν και μικρή σε μέγεθος, απέκτησε πολλά και μεγάλα αρχοντικά. Το 1791 είχε ήδη κάποια καλά σπίτια και μερικά μεγάλα, ενώ το 1815 ο αριθμός των κτιρίων έφτασε τα 120, εκ των οποίων το 1/4 ήταν σπίτια μεγάλα και καλά. Το χτίσιμο των αρχοντικών συνεχίστηκε μέχρι το 1850. Σήμερα σώζονται περίπου 30 αρχοντικά, κάποια σε καλή κατάσταση, κάποια σε κακή, ενώ πολλά έχουν ενσωματωθεί σε νεότερες κατασκευές. (Πηλιορείτικη οικοδομία, Γιάννης Κίζης)
Ο συνολικός αριθμός των κτιρίων στη Βυζίτσα που προέκυψε από την καταγραφή, ανέρχεται στα 305. Από την αρίθμηση εξαιρούνται τα μικρότερα κτίσματα που χρησιμοποιούνται ως βοηθητικοί/αποθηκευτικοί χώροι(παράσπιτα), τα οποία βρίσκονται στις αυλές μεγαλύτερων σπιτιών. Ανάμεσά τους ξεχωρίσαμε 35 περίπου κτίρια, τα οποία θεωρούμε ιστορικά/παραδοσιακά, της κλασικής και ύστερης περιόδου -αρχοντικά με ξύλινους σκελετούς,πέτρινα και νεότερα σπίτια πέτρινα και αιγυπτιώτικα- ,είτε χωρίς μεγάλη αλλοίωση στη μορφή τους ,είτε με αλλοίωση. Επίσης εντοπίστηκαν αρκετά πέτρινα κτίσματα μικρού μεγέθους, πιθανόν μονόχωρα, τα οποία δεν εντάχθηκαν στο χάρτη, παρ'όλα αυτά τα θεωρούμε σημαντικά δείγματα της λαικής Πηλιορείτικης αρχιτεκτονικής.
Το σπίτι του Ι.Χαρίτου(μέσα 19ου αιώνα),σήμερα ερειπωμένο."Δίχωρο",σχήματος Γ,με μεγάλη χρήση σκελετών.Αδερφομοίρι του σπιτιού του Κ.Χαρίτου.
Τσαρδινέικο(1779),Διώροφο αρχοντικό, σημερινής ιδιοκτησίας Ι.Κίζη. Ορθογωνικό τρίχωρο με πλήρεις μεσότοιχους.Αποτελεί κλασικό παράδειγμα απόλυτης συμμετρικής κατασκευής.
Πολύ παλιά πέτρινα κτίρια στη δυτική πλευρά της Βυζίτσας
Ανατολική άποψη των κτιρίων
Το σπίτι του Κατσικαδαμου-Αλπάκη(1781),όπου διακρίνονται οι τρεις φάσεις του.Πηλιορείτικο,νεοκλασικό, σύγχρονο
Αρχοντικό Γεωργίου(1827),όψιμο τριώροφο σχήματος Γ,με ημικυκλικό σαχνισί.Το κτίριο είναι χωρισμένο σε αδερφομοίρια
Η δυτική όψη του αρχοντικού Γεωργίου
Η βόρεια όψη του αρχοντικού Γεωργίου
Αρχοντικό Καραγιάννη(1846),διώροφο με επίπεδο μετωπικό σκελετό
Η όψη του αρχοντικού Καραγιάννη
Αρχοντικό Κόντου(1792),Μεγάλο τριώροφο σχήματος Γ, με πλήρεις μεσότοιχους
Το Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου(1789)
Το αρχοντικό Κόντου-Μέρος της όψης
Πολύ παλιά σπίτια με ξύλινο σκελετό,στο κέντρο του οικισμού
Δυτική άποψη των κτιρίων
Βόρεια άποψη των κτιρίων
Τα σπίτια σήμερα υπό ανακαίνιση
Διώροφο πέτρινο με ξύλινο σκελετό, σχήματος Γ (ίσως; το σπίτι του Κ.Παρίση)
Αρχοντικό Βέργου, πέτρινο ορθογωνικό τριώροφο
Πέτρινο τριώροφο αρχοντικό με νεοκλασικά/ακαδημαικά στοιχεία στη δυτική πλευρά του οικισμού
Όψη αρχοντικού Βέργου
Ο ναός Ζωοδόχου Πηγής(1725,1835,1860)
Αρχοντικό Βαφειάδη "Ψυχουλέικο" Τριώροφο αρχοντικό του όψιμου 18ου αιώνα. Ασύμμετρο με διακοπή μεσότοιχων
"Ψυχουλέικο".Λεπτομέρεια από το σαχνισί
Κατοικία του 19ου αιώνα,προς τη νότια πλευρά της Βυζίτσας. Το κτίριο έχει επεμβάσεις με προσθήκες και αλλοιώσεις στη μορφή του
Η νότια όψη του κτιρίου
Τμήμα της όψης όπου διακρίνεται ο ξύλινος σκελετός
Διώροφο πέτρινο αρχοντικό στο κέντρο της Βυζίτσας, σήμερα λειτουργεί ως ξενώνας Δήμου
Πέτρινο ορθογωνικό διώροφο νεοκλασικό
Λεπτομέρεια από τοίχο του ξενώνα Δήμου, όπου φαίνεται να έχει ξύλινο σκελετό
Νοτιοανατολική άποψη του νεοκλασικού
Ξενώνας Δήμου-Λεπτομέρεια από την είσοδο
Αρχοντικό Καραγιαννόπουλου(Παπαναστασέικο),χτίστηκε την τελευταία δεκαετία του 18ου αιώνα, τριώροφο σχήματος Γ με διακοπή εξωτερικών τοίχων
Το αρχοντικό Καραγιαννόπουλου με την αυλή του
Αρχοντικό Ψυχούλη(1841),τριώροφο όψιμο ορθογωνικό με μεγάλη χρήση σκελετών και ημιεξαγωνικό σαχνισί, σήμερα ερειπωμένο
Το αρχοντικό Ψυχούλη
Αρχοντικό Παπαντου(1832),τριώροφο σχήματος Γ, με διακοπή μεσοτοίχων
Αρχοντικό Παπαντου-Μέρος της όψης
Ορθογωνικό τρίχωρο σπίτι με νεοκλασικά στοιχεία
Το σπίτι του Σακελλαρίου(1887-1889),Πέτρινο ορθογωνικό
Πέτρινο τριώροφο κτίριο,στην πλατεία
Νοτιοδυτική όψη του κτιρίου
Σπίτι του 19ου αιώνα με μεγάλες επεμβάσεις
Λεπτομέρεια του σπιτιού, όπου αναγράφεται η ημερομηνία της κατασκευής και της ανακαίνισής του
Πέτρινο τριώροφο με νεοκλασικά στοιχεία στη βόρεια πλευρά του οικισμού
Βορειοδυτική άποψη του κτιρίου
Δυτική άποψη του κτιρίου
Δυτική άποψη του κτιρίου
Πέτρινο κτίριο με νεοκλασικά στοιχεία, χτισμένο μετά το 1830
Η είσοδος του κτιρίου με φεγγίτη πάνω από την πόρτα
Το σπίτι του Αλ.Δήμου(πιθανόν)(1830),Όψιμο ορθογωνικό
Δυτική άποψη του κτιρίου
Σπίτι Μουζγιώτη(πιθανόν),πέτρινο ορθογωνικό τριώροφο
Νότια άποψη του κτιρίου
Πέτρινο μονόχωρο σπίτι ερειπωμένο
Πολύ παλιό πέτρινο μονόχωρο κτίσμα
