Υφιστάμενο Νομοθετικό Πλαίσιο

Η ευρύτερη περιοχή του Πηλίου με την ιδιαιτερότητα της αρχιτεκτονικής και της μορφολογίας της αποτέλεσε ένα από τα σημαντικά σημεία πολιτισμικού ενδιαφέροντος στο οποίο δόθηκε προσοχή από την ανασύσταση του ελληνικού κράτους, μετά το τέλος του Β’ παγκοσμίου πολέμου.  Το αρχικό Πρόγραμμα Ανασυγκρότησης της χώρας (1958 – 1963), τα επακόλουθα σχέδια του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ) του Υπουργείου Τουρισμού, οι διεθνείς συμβάσεις προστασίας της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής κληρονομιάς (Καταστατικός Χάρτης Βενετίας, ∆ιακήρυξη του Άµστερνταµ, Σύµβαση των Παρισίων, Σύμβαση της Γρανάδας) και το άρθρο 24 του ελληνικού Συντάγματος έφεραν τους μικρούς οικισμούς του νομού Μαγνησίας στο επίκεντρο των αρχιτεκτονικών συζητήσεων των προστατευομένων μνημείων.

Η προσπάθεια ανάδειξης του αρχιτεκτονικού πλούτου έγινε πιο έντονη από το 1965 και ύστερα ενώ η οριοθέτηση των μελλοντικών δράσεων προστασίας πραγματοποιήθηκε με ένα σύνολο νομοθετικών διατάξεων τα επόμενα χρόνια που συνέβαλλαν στο ορισμό του 1975 ως “Έτος Ευρωπαϊκής Πολιτιστικής Κληρονομιάς”. Τότε, παρουσιάστηκε ο επίσημος κατάλογος των προστατευομένων περιοχών και σημείων, δηλαδή των παραδοσιακών οικισμών και διατηρητέων κτιρίων και τα νομοθετικά πλαίσια που θα όριζαν τους κανονισμούς δόμησης, τη χαρακτηριστική μορφολογία και την οικοδομική δραστηριότητα των περιοχών αυτών.

Συγκεκριμένα, από το 1967 με τη υπουργική απόφαση που δημοσιεύθηκε στη εφημερίδα της κυβερνήσεως (ΥΑ 10977/16-5-1967, ΦΕΚ B 352/1967) η περιοχή του Πηλίου συγκαταλέγεται στις περιοχές ιδιαίτερης φυσικής ομορφιάς με ιστορικό και αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον  που χρήζουν κρατικής προστασίας. Ανάμεσα στα προστατευόμενα οικιστικά σύνολα και η περιοχή περί της πλατείας της Βυζίτσας. To 1976 εκδόθηκαν νέα πλαίσια στο ΦΕΚ 612/Β/30-4-1976 (ΥΑ ΥΠΠΕ/Α/Φ31/2206/201/19-4-1976) και ΦΕΚ 652/Β/13-5-1976 (ΥΑ ΥΠΠΕ/Α/Φ31/24512/1858/3-5-1976 ), που πρόσθεσαν ιστορικά μνημεία στην υπάρχουσα λίστα, με τη Βυζίτσα να ανακηρύσσεται παραδοσιακός οικισμός λόγω της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής, των αναλλοίωτων κτιρίων, δρόμων και πλατωμάτων που μεταφέρουν μνήμες του παρελθόντος.

Εφόσον η Βυζίτσα αποτελεί ιστορικό μνημείο, κάθε οικοδομική ή πολεοδομική δραστηριότητα που λαμβάνει χώρα στον οικισμό οφείλει να υπακούει στην μορφολογία του τόπου και να διασφαλίζεται η ομαλή ένταξη κάθε κτιρίου με στόχο την εξέλιξη αλλά όχι την αλλοίωση του χαρακτήρα της περιοχής. Τα προεδρικά διατάγματα ΠΔ 19-10-1978  και ΠΔ 11-6-1980  που δημοσιεύθηκαν το 1978 και το 1980 σε αντίστοιχα φύλλα της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως  ΦΕΚ 594/Δ/13-11-1978 και ΦΕΚ 374/Δ/4-7-1980 ορίζουν λεπτομερώς όλα τα νομοθετικά μέτρα στα αντίστοιχα άρθρα (άρθρο 2 ως προς τη δόμηση, άρθρο 3 για την μορφολογία, άρθρα για ειδικές διατάξεις κλπ). Ενδεικτικά κάποια σημαντικά σημεία της απόφασης τόσο για την ανέγερση νέων κτιρίων όσο και για την αποκατάσταση παλαιότερων:

• Ο συντελεστής δόμησης είναι 0,80.
• Μέγιστο ποσοστό καλύψεως ορίζεται το 60%
• Η συνολική επιφάνεια ενός κτιρίου δεν μπορεί να ξεπερνά τα 120 τμ και ο μέγιστος αριθμός ορόφων είναι 3, προκειμένου να μην αλλοιώνεται η κτιριακή κλίμακα του οικισμού.
• Υπεράνω του μέγιστου ύψους δόμησης δεν επιτρέπεται να υπάρχει κάποια κατασκευή πλην στέγης, καπνοδόχου ή αεραγωγού που θα ακολουθεί τα πρότυπα κατασκευής και αισθητικής του οικισμού.
• Κάθε κτίριο πρέπει να έχει τετράκλινη ή πολύκλινη στέγη, κατασκευασμένη από πλάκες Πηλίου.
• Άπαντα τα κουφώματα του κτιρίου απαιτείται να είναι ξύλινα.
• Απαγορεύεται η κατασκευή κτιρίου επί υποστυλωμάτων (PILOTIS) ή λυόμενων οικίσκων.
• Ο χρωματισμός των εξωτερικών τοίχων απαγορεύεται να είναι άλλου χρώματος πλην του λευκού ή κάποιας απόχρωσης αυτού.
• Επιτρέπεται η κατασκευή εξώστη στον τελευταίο όροφο του κτιρίου και σε όλο το μήκος του ορόφου (με συγκεκριμένους όρους διαστάσεων και αναλογιών).
• Οι μαντρότοιχοι οφείλουν να έχουν εμφανή λιθοδομή.
• Η κατεδάφιση κτίσματος ή τμήματος αυτού απαιτεί προκαταρκτική μελέτη και άδεια από την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας (ΕΕΑΕ) και το Υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας (πρώην ΥΠΕΚΑ), με την προϋπόθεση ότι το εν λόγω κτίριο ή τμήμα κτιρίου δεν αποτελεί αξιόλογο τμήμα του οικισμού και η κατεδάφισή του δεν θα προκαλέσει μεταβολή του χαρακτήρα του οικιστικού συνόλου.

Τα προαναφερθέντα τεύχη της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως με το σύνολο των αναγγελιών και των κανονισμών βρίσκονται δημοσιευμένα μέσω του ιστότοπου του Εθνικού Τυπογραφείου παρακάτω:

• Ορισμός του Πηλίου (συμπεριλαμβανομένου τμήματος της Βυζίτσας) ως ιστορικό μνημείο, ΦΕΚ B 352/1967
• Ανακήρυξη συγκεκριμένων οικισμών του Πηλίου εκ των οποίων και η Βυζίτσα, σε παραδοσιακό οικισμό, ΦΕΚ 612/Β/30-4-1976 και ΦΕΚ 652/Β/13-5-1976

Το σύνολο των κανονισμών είναι δημοσιευμένο στη ΦΕΚ 594/Δ/13-11-1978 και  ΦΕΚ 374/Δ/4-7-1980

Η συλλογή στοιχείων για τη Βυζίτσα στον επίσημο κατάλογο κηρυγμένων αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών μνημείων της Ελλάδας του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων

Βιβλιογραφική πηγή σχετικών αναφορών για τους παραδοσιακούς οικισμούς και την πολιτιστική κληρονομιά είναι η εξής:

• "Ανώνυμη Αρχιτεκτονική και Πολιτιστικοί Παράγοντες", Άμος Ράποπορτ - Δημήτρης Φιλιππίδης, Εκδόσεις Μέλισσα, 2010