Στέγες

Οι στέγες τύπου ζευκτού που συναντάμε στον Πεντάλοφο, κατασκευάζονται εξολοκλήρου από ξύλο και πιο συγκεκριμένα από την διαθέσιμη ξυλεία της περιοχής. Γενικά γίνεται χρήση του δριύνου ξύλου, κυρίως στην διαδοκίδωση της στέγης, ταυτόχρονα εκτεταμένη είναι η χρήση και της καστανιάς χάρη στην αφθονία της και στις οικοδομικές δυνατότητες που παρείχε. Επιπλέον, χρησιμοποιούνταν και κέδρινα δοκάρια συμπληρωματικά στην διαδοκίδωση της στέγης. 

Η κλίση των στεγών γενικότερα φαίνεται να κυμαίνεται από 23-35%. Επιπλέον, όσο αφορά την τυπολογία τους με βάση την γεωμετρική χάραξη, μπορούμε να τις κατηγοριοποιήσουμε στις δίριχτες, οι οποίες στεγάζουν ορθογώνιους χώρους και η χρήση τους περιορίζεται κυρίως σε εκκλησίες. Έπειτα, έχουμε τις τετράριχτες, οι οποίες στεγάζουν χώρους τετραγωνικής ή ορθογώνιας κάτοψης και είναι οι πιο διαδεδομένες στον Πεντάλοφο. Τέλος, έχουμε την στέγη σύνθετου τύπου η οποία προκύπτει από την γεωμετρία του χώρου στέγασης. Οι πιο συνηθισμένες είναι αυτές κάτοψης Γ, αλλά και οι ακανόνιστες.

ΦΕΡΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ

Αρχικά, οι στρωτήρες είναι καδρόνια που τοποθετούνται περιμετρικά στο ανώτερο σημείο της τοιχοποιίας, σαν ξυλοδεσιά, και είναι ουσιαστικά το στοιχείο στο οποίο θα έρθει να ΄πατήσει΄ η στέγη κα στις γωνίες του κτηρίου ΄δένονται' με διαγώνια δοκάρια, τα μαξιλάρια ή μασχάλες. Έπειτα, έχουμε τις γρεντιές ή ελκυστήρες που είναι ξύλα μεγάλης διατομής, καθώς δέχονται όλο το φορτίο της στέγης. Ήταν συνήθως από καστανιές και τοποθετούνται παράλληλα μεταξύ τους κατά μήκος τις κάτοψης και εδράζονται πάνω στους στρωτήρες. Αμέσως μετά τοποθετείται το νταμπάνι, το οποίο μπαίνει κεντρικά και κατά την κάθετη διεύθυνση τών ελκυστήρων και διατρέχει το μεγαλύτερο μέρος της κάτοψης, εδραζόμενο πάνω στις γρεντιές. Τα διαγώνιά του στοιχεία διατρέχουν απο τις γωνίες σχηματίζοντας 45 μοίρες. Έπειτα, τοποθετούνται οι μπαμπάδες η αλλιώς ορθοστάτες οι οποίοι επικάθονται πάνω στο νταμπάνι και είναι τα ξύλα που τοποθετούνται κάθετα και στο μέσο των ελκυστήρων. Επιπλέον, οι αμείβοντες ή αλλιώς μαχιάδες , είναι τα κεκλιμένα στοιχεία του ζευκτού. Το ένα τους άκρο συνδέεται με το ψηλότερο σημείο του ορθοστάτη, ενώ το άλλο τους με το σημείο του ελκυστήρα που εδράζεται στην τοιχοποιία. Επιπροσθέτως, παρατηρούμε και τις αντιρήδες, οι οποίες είναι τα διαγώνια ξύλα πλευρικά του ορθοστάτη, που συνδέονται με αυτόν στο κατώτερο του σημείο και με τους αμείβοντες στο ανώτερο σημείο του 1/3 του μήκους τους. Επιπλέον, υπάρχει και ο κορφιάς το οποίο είναι το οριζοντιο ξύλο που διατρέχει κατά μήκος όλη την κάτοψη, τοποθετείται στο ανώτερο σημείο και σε αυτόν καταλήγουν τα άκρα των αμειβόντων και οι μπαμπάδες. Οι τεγίδες είναι ξύλινα καδρόνια που τοποθετούνται κάθετα στους αμείβοντες, καρφώνονται σε αυτούς και διατρέχουν κατά μήκος την στέγη. Τα πανωτσίμπηδα ή τσιμπήδια είναι ξύλα τα οποία έχουν την ίδια διεύθυνση με τους αμείβοντες, απλά είναι πιο πυκνά και τοποθετούνται διαδοχικά το ένα δίπα στο άλλο. Πάνω σε αυτά θα έρθει να τοποθετηθεί το πέτσωμα ή σανίδωμα, το οποίο είναι μια συνεχή στρώση σανιδιών με φορά κάθετη στα πανωτσίμπηδα. Συνδέεται με αυτά με καρφιά και αποτελεί το υπόστρωμα της τελικής επικάλυψης της στέγης. Η τελική επικάλυψη της στέγης παρατηρείται να είναι κυρίως από κεραμίδια, τα οποία αλληλεπικαλύπτονται και τοποθετούνται το ένα πάνω στο άλλο ελεύθερα ή με συνδετικό κονίαμα από λάσπη. Ταυτόχρονα προστατεύουν το κτήριο από τις καιρικές συνθήκες. Σε ορισμένα παραδείγματα πετυχαίνουμε και σχιστόπλακες που εξάγονταν από τα λατομεία της Γκραντίσκας, της Πανούκλας, από την ράχη πάνω από τον Άγιο Αχίλλειο και από άλλες περιοχές κοντά στο χωριό.