Περιγραφή Τοπικού Δομικού Συστήματος

Η παραπάνω αξονομετρική τομή αποσκοπεί στην αποκάλυψη του σκελετού ενός χαρακτηριστικού παραδείγματος κατοικίας της Μονεμβασίας. Η κατάσταση του κτιρίου ως ερείπιο εξυπηρετεί την ανάλυση του στα επί μέρους κατασκευαστικά στοιχεία και πως αυτά συνθέτουν το σύνολο της κατασκευής.

Το κτίριο απαρτίζεται από τα παρακάτω μέρη:

Τοιχοποιία :

Το ερείπιο είναι κατασκευασμένο εξολοκλήρου από λιθοδομή όπως και τα περισσότερα κτίρια του οικισμού. Η λιθοδομή αποτελείται από τα γκρίζα ασβεστολιθικά πετρώματα της περιοχής αλλά και του ίδιου του Βράχου αλλά και από ψαμμιτικούς πωρόλιθους. Αν εξαιρεθεί η ξύλινη στέγη και το ενδιάμεσο ξύλινο πάτωμα, η υπόλοιπη κατασκευή είναι μια ενιαία τοιχοποιία από αργολιθοδομή. Η αργολιθοδομή αποτελείται από ακανόνιστες σε μορφή πέτρες, που δομούνται με τη χρήση κονιάματος και στις γωνίες είναι τοποθετημένοι επεξεργασμένοι ακρογωνιαίοι λίθοι, τα λεγόμενα αγκωνάρια.

Πατάρι

Το ενδιάμεσο πάτωμα που χωρίζει τους δύο ορόφους είναι απλής ξύλινης κατασκευής με δοκάρια πελεκητά ανά 40 ως 50 εκατοστά, και γεφυρώνονταν με σανίδες φαρδιές οι οποίες είναι καρφωτές πάνω στα δοκάρια, διαστάσεων γύρω στα 30 εκατοστά και πάχους 3 εκατοστά. Οι τρύπες για τα δοκάρια έμπαιναν στη θέση τους κατά το χτίσιμο και όχι μετά, δηλαδή πακτωμένα μέσα στον τοίχο. Τα δοκάρια στηρίζονται από άλλα δύο μεγαλύτερα κάθετα δοκάρια που βρίσκονταν σε μεγαλύτερη απόσταση μεταξύ τους.

 Σκάλα

Η μεταβίβαση από τον ισόγειο στον όροφο γινόταν με μια σκάλα που τώρα πλέον δεν υπάρχει, η οποία ξεκινούσε από την στάθμη της εισόδου (ισογείου) και κατέληγε στον όροφο. Η σκάλα αυτή ήταν πολύ απότομη και συνήθως ο χώρος από κάτω της έκλεινε και χρησίμευε για αποθήκη.

Κουφώματα

Τα κουφώματα είναι ξύλινα και ορθογωνικά. Στις κάσες, το πρέκι και το κατωκάσι προεξείχαν δεξιά και αριστερά μέσα στην τοιχοποιία, χτίζονταν δηλαδή μαζί με τους τοίχους. Τα τζαμιλίκια ήταν πάντα τοποθετημένα απ’ έξω και τα σκούρα από μέσα, μερικές φορές με πρόσθετη κάσα.

Στέγη

Στην τρίρρικτη στέγη μπαίνει ένα ψαλίδι σε απόσταση από τον στενό τοίχο, ίση με το μισό του πλάτους του χώρου. Ο κορφιάς σταματάει σε αυτό το ψαλίδι και υπήρχε ένας αμείβοντας στην προέκταση του κορφιά για τη στήριξη. Από τις γωνιές έρχονται και ενώνονται στην άκρη του κορφιά ή μέσα. Για τη στήριξη τους διαμορφώνονται στις γωνίες των τοίχων φωλιές που δημιουργούνται από τις ξυλοδεσιές και ένα ξύλο που τις ενώνει, σχηματίζοντας ισοσκελές τρίγωνο.

Μπαγδατί

Ένας από τους διαχωριστικούς τοίχους είναι ο παγδατής. Ο παγδατής αποτελείται από ορθοστάτες από πελεκητή ξυλεία πάνω στους οποίους καρφώνονταν κομμάτια από παλιές σανίδες ή καλάμια. Αλείφονταν με σοβά στον οποίο πρόσθεταν τρίχες κατσίκας για καλύτερη συνοχή.

Τζάκι

Το τζάκι είναι κατασκευασμένο αξονικά στη μέση της στενής πλευράς του κτιρίου εκείνα ανάμεσα σε ένα παράθυρο. Είναι μεγάλο και το βάθος του είναι τουλάχιστον 60εκ. γιατί προεξέχει και η πυροπροστασία μέσα στο χώρο κατά 20-30εκ.. Επειδή το απαιτούμενο βάθος ξεπερνάει αρκετά το πάχος του τοίχου δημιουργείται η χαρακτηριστική κεντρική προεξοχή της καμινάδας στην πίσω όψη του κτιρίου.