Τρόποι Σύνθεσης Κτισμάτων

Η Μονεμβασιά ως καστροπολιτεία είχε πολύ σφικτή δομή, η οποία διατηρείται μέχρι και σήμερα. Τα λίγα οικιστικά κενά που υπάρχουν προέρχονται από ερείπια που δεν έχουν ανακατασκευαστεί ακόμη ή έχουν μετατραπεί σε αυλές. Τα κτίσματα είτε εφάπτονται είτε μεσολαβούν αυλές μεταξύ τους. Στο τμήμα μελέτης (Ανατολικό) παρατηρείται :

• Βορειανατολικά επικρατεί πυκνή οικιστική συγκρότηση με μικρές δομές που στην πλειοψηφία τους ανήκουν σε ξενοδοχειακές μονάδες.
• Ανατολικά επικρατεί αραίωση της δόμησης λόγω πολλών ερειπίων. Είναι το τμήμα κοντά στα ανατολικά τείχη που δεν έχει αποκατασταθεί.
• Νοτιοανατολικά υπάρχουν κατα κύριο λόγο κτίρια που εφάπτονται σε αυλές και το πλάτος των δρόμων είναι πιο μικρό σε σχέση με του υπόλοιπου οικισμού.
• Νοτιοδυτικά υπάρχουν μεγαλύτερα σπίτια που διαρθρώνονται γύρω από αυλές, ιδιωτικές. Η δόμηση είναι πιο αραιή και τα κτήρια βγάζουν μέτωπα στην πλατεία της χρυσαφίτησσας και  προς τη θάλασσα. 
• Δυτικά γύρω από την πλατεία του ελκόμενου και τον εμπορικό δρόμο, η δόμηση πυκνώνει. υπάρχουν μικρές κατοικίες στις οποίες εναλλάσσονται οι σκεπές και τα δώματα ενώ λείπουν οι αυλές.
•  Βορειοδυτικά προς τον δρόμο για την άνω πόλη η δόμηση αραιώνει. Η συγκρότηση των κτιρίων γίνεται γύρω από μεγάλες αυλές και ερείπια διασπούν την ενότητα των κτιρίων.

Τα κτίρια κατα κύριο λόγο είναι διώροφα και τριώροφα, λιγότερες είναι οι περιπτώσεις των μονώροφων.  Λόγω της μεγάλης κλίσης του εδάφους ο οικισμός αναπτύσσεται αμφιθεατρικά προς την θάλασσα. Επίσης, παρατηρείται έντονη εναλλαγή στέγης και δώματος. Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω με την υλικότητα των κτιρίων και τα φυσικά στοιχεία του τόπου οδηγούν σε μια ομοιόμορφη γενική εικόνα του οικισμού.