Γενικά στοιχεία για τον οικισμό

Ο Πλάτανος, αποτελεί ένα μικρό χωριό, αμφιθεατρικά χτισμένο στους πρόποδες του Πάρνωνα ή Μαλεβου, στη βάση μίας καταπράσινης ρεματιάς. Περιβάλλεται από ένα μαγευτικό και παρθένο φυσικό περιβάλλον γεμάτο πλατάνια, καστανιές και ποικίλα κωνοφόρα δέντρα.

Συχνά οι κάτοικοι του αναφέροται σε αυτό ως “Το χωριό των νερών”, καθώς όλο το χωριό διατρέχεται από τρεχούμενα νερά τα οποία άλλοτε κινούνται παράλληλα με τα δρομάκια του χωριού, συνοδεύοντας πάντα τον περαστικό, ενώ σε άλλα σημεία δημιουργούν καταρράκτες και βρύσες συνθέτοντας έτσι ένα υδάτινο δίκτυο, το οποίο πλαισιώνει τον οικισμό. Η παρουσία του υδάτινου στοιχείου δεν επηρεάζει μονο την αισθητική του οικισμού προσδίδοντας του ένα μοναδικό χαρακτηριστικό, αλλά σε πρώτη φάση, κατά τη δημιουργία του οικισμού καθόρισε και το σχήμα του.

Το “τηγάνι” το οποιο σχηματίζεται από τα κτίσματα του οικισμού, συντίθεται από το βασικό πλάτωμα (δοχείο τηγανιού), όπου αρχικά περιορίστηκε ο οικισμός καθώς εκεί βρισκόταν το κατάλληλο για θεμελίωση βραχώδες υπόβαθρο και το ανώτερο γραμμικό κομμάτι (χερούλι) όπου λιγοστά κτίσματα μπορέσαν να θεμελιωθούν με κατάλληλο τρόπο, έτσι ώστε να μην παρασυρθούν από τις κατολίσθήσεις λόγω της κατάβασης του νερού.

Παρά το γεγονός ότι βρίσκεται στα ορεινά σε υψόμετρο 440 μέτρων, τόσο η πυκνή δόμηση με τα στένα σοκάκια όπου δεν διακινούνται αμάξια, η χαρακτηριστική αυτή αρχιτεκτονική και κυρίως η διαρκής παρουσία του νερού, η οποία γίνεται αντιληπτή διαμέσου όλων των αισθήσεωv, σε ξεγελούν δίνοντας την αίσθηση ενός νησιώτικου οικισμού. Γι αυτό και οι άνθρωποι του δε θα μπορούσαν παρά να είναι αντίστοιχα ξεχωριστοί. Πιο συγκεκριμένα, ο κόσμος του Πλατάνου διακρίνεται για τη φιλοτιμία , την φιλοξενία, την λεπτότητα στον χαρακτήρα και στην ψυχή. Η φιλοξενία σε αυτόν τον τόπο ήταν ανέκαθεν έθιμο του τόπου και είναι πάντα ειλικρινής και άδολη.

Επίσης, το φυσικό δασικό περιβάλλον και κατά κύριο λόγο ο συνεχόμενος ήχος των τρεχούμενων, γάργαρων νερών ,που διατρέχουν όλο το χωριό, αποτελούν ένα ιδιαίτερο φυσιογνωμικό στοιχείο, το  πήγη έμπνευσης για τις διάφορες καλλιτεχνικές δραστηριότητες, με βασική αυτή της μουσκής.

Τα παραπάνω χαρακτηριστικά είναι που τον καθιστούν ταιριαστό με το παρθένο, θαυμάσιο και γαλήνιο περιβάλλον. Αυτού του είδους η φυσιογνωμία  που είχαν αναπτύξει οι κάτοικοι του χωριού είχε ως αποτέλεσμα την ανάπτυξη στενών μεταξύ τους σχέσεων ,ώστε να λειτουργούν ακόμα και στις μέρες μας -χωρίς υπερβολή- ως μία μεγάλη οικογένεια. Σε αυτό το γεγονός, έπαιξαν ρόλο τόσο η πυκνή οικιστική οργάνωση αλλά και η ταύτιση δημόσιου -ιδιωτικού χώρου, τις οποίες υπαγόρευσαν η μικρή επιφάνεια του βράχου και η έντονη ύπαρξη του υδάτινου στοιχείου .

Οι άνθρωποι αγαπούσαν την μουσική και γλεντούσαν πολύ συχνά. Ειδικότερα ο Πλάτανος υπήρξε φυτώριο λαϊκών οργανοπαικτών και τραγουδιστών. Στον Πλάτανο υπήρχαν στο παρελθόν πάνω από 70 βιολιτζήδες και διέθετε σπουδαίους ψάλτες Βυζαντινής μουσικής. Μάλιστα ,στο παρελθόν διέπρεψε ως τραγουδιστής στην ευρύτερη περιοχή ο Πλατανίτης Θεόδωρος Πέρρος.

Τα παραδοσιακά όργανα των κατοίκων είναι το βιολί και το λαούτο, και τα τραγούδια τους έχουν νησιώτικο χρωματισμό. Ακόμα, το χωριό φημιζόταν για τα πολύ συχνά πανηγύρια και τους οργανοπαίχτες τους, τους οποίους καλούσαν όλα τα γύρω χωριά για να παίξουν μουσική στα δικά τους πανηγύρια και γάμους. Στα γλέντια αυτά αισθανόταν κανείς το ξέσπασμα της ψυχής τους μέσω της μουσικής που τους εξέφραζε. Σε κανένα από τα γειτονικά χωριά, δε συναντάμε σε τέτοιο βαθμό τούτο το χάρισμα των Πλατανιτών. Το τραγούδι και ο χορός είναι καθημερινό βίωμά τους.

«Δουλειά, χορός, τραγούδι και λαϊκό όργανο , είναι στοιχεία που συνθέτουν την εικόνα του Πλατανίτη.» Με τα παραπάνω περιεκτικά λόγια περιγράφει με πολλή ευστοχία ο Βασίλειος Κούκλης τον άνθρωπο του Πλάτανου.

Σημαντικός παράγοντας της διατήρησης των ιδιαίτερων  και εξαιρετικά στενών σχέσεων  των κατοίκων, όπως προαναφέρθηκε , είναι η ομόφωνη κατανόηση της αξίας της παράδοσης και της διατήρησης των τοπικών εθίμων, τα οποία αναμφίβολα χαρακτηρίζουν τη μοναδική ταυτότητα του οικισμού καθώς ξεχώριζε για τα ιδιόρρυθμα έθιμα και τις συνήθειες του σε σχέση με τα γύρω χωριά.

 Μερικά από αυτά είναι τα παρακάτω.

Το Σάββατο του Λαζάρου οι κάτοικοι πηγαίνουν στο ποτάμι για να μαζέψουν καβούρια επειδή κατά την παράδοση βγαίνουν πολλά με το φεγγάρι. Την επόμενη μέρα, μάλιστα, τα μαγειρεύουν στο τηγάνι με αλεύρι και τα ονομάζουν Ιμάμη.

Στην πλατεία της βρύσης, το απόγευμα του Πάσχα καίγεται ο Ιούδας.

Ακόμα και στις μέρες μας, οι σύλλογοι διατηρούν τις εξής γιορτές:

• Η γιορτή Κερασιών γίνεται τον Μάη όταν συλλέγονται τα πρώιμα κεράσια.
• Η γιορτή Καστάνων γίνεται τον Οκτώβρη.
• Παλιά  γινόταν και η γιορτή του Φεγγαριού και των Ερώτων με το τελευταίο φεγγάρι του Αυγούστου.
• Επίσης, κάποιες φορές ρίχνεται ο σταυρός στο ποτάμι την εορτή των Φώτων.