Ιδιωτικοί Ελεύθεροι Χώροι - Αυλές

Στα Άνω Δολιανά οι αυλές αποτελούν βασικό στοιχείο κάθε κατοικίας. Οι αυλές που συναντάμε παρουσιάζουν διαφορές ως προς τη σχέση τους με το κτίριο σε κάτοψη και τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζουν τη σχέση κτιρίου-δρόμου.

Σε αρκετές αυλές συναντάται μια στοιχειώδης εσωστρέφεια ως προς τον δημόσιο χώρο η οποία εκφράζεται άλλοτε με πέτρινα τοιχία (χαμηλότερα για να επιτρέπουν την οπτική επαφή ή ψηλότερα αποκόπτοντας εντελώς το κτίριο από τον δρόμο), άλλοτε με περιφράξεις και άλλοτε με συνδυασμό αυτών.

Υπάρχουν, βέβαια, και αυλές που δεν εμφανίζουν σαφή όρια με τον δημόσιο χώρο, αλλά, αποτελούν έναν μεταβατικό χώρο μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου.

Στο κέντρο του οικισμού, όπου η δόμηση είναι αρκετά πυκνή, τις αυλές πολλές φορές αποτελούν οι χώροι μεταξύ των κατοικιών. Συνήθως ορθογώνιου σχήματος και μικρές σε μέγεθος, καταλαμβάνουν τις πλαϊνές πλευρές των κτιρίων και συμβαίνει συχνά να είναι κοινόχρηστες για δύο κατοικίες.

Σε περιοχές γύρω από το κέντρο του οικισμού, όπου τα κτίρια έχουν περισσότερα κενά μεταξύ τους, οι αυλές καταλαμβάνουν μεγαλύτερη έκταση και έχουν πιο ελεύθερα σχήματα. Συναντάμε κτίρια που έχουν αυλή ως χώρο υποδοχής στην μπροστινή πλευρά τη εισόδου και άλλα στα οποία καλύπτει δύο πλευρές.

Λόγω της κλίσης του εδάφους παρατηρούμε ότι αρκετές αυλές βρίσκονται σε διαφορετικό επίπεδο από αυτό του δρόμου –είτε σε υπερύψωση, είτε σε βύθιση- αποκτώντας έτσι ένα ελαφρύ όριο από τον δημόσιο χώρο. Σε περιπτώσεις έντονης κλίσης η αυλή μπορεί να καταλαμβάνει περισσότερα από ένα επίπεδα.

Σε λιγοστές αυλές παρατηρείται το στοιχείο του φούρνου που, όπως μας εξήγησαν οι κάτοικοι προέρχεται από  την παλιά συνήθεια κάθε γειτονιάς να έχει τον δικό της φούρνο στον οποίο θα μπορούσαν όλοι οι κάτοικοι της να ψήσουν το φαγητό τους.

Σε αρκετές, επίσης, συναντάμε ελαφριές κατασκευές όπως στέγαστρα και πέργκολες.