Κανάλια (Τμήμα Α)

Βαθμός Αλλοίωσης

Παράδειγμα "κυψελωτού" μοτίβου στην όψηΧαρακτηριστικό μοτίβο στην όψη και χρώμα κουφώματοςΣκίτσο όψης με μοτίβοΣύγκριση γαλλικού (αριστερά) και βυζαντινού τύπου κεραμιδιού (δεξιά)Άποψη της περιοχής μελέτης μας από ψηλά για παρατήρηση των στεγώνΟι παρεμβάσεις στον γενικό χαρακτήρα του οικισμού, ΙΟι παρεμβάσεις στον γενικό χαρακτήρα του οικισμού, ΙΙΠαράδειγμα καταμερισμού της όψηςΠαράδειγμα παρέμβασης των ηλεκτρολογικών εγκαταστάσεων στην αισθητική του οικισμούΠαράδειγμα παρέμβασης που εντάσσει το κτίριο στον παραδοσιακό οικισμό

  Η αλλοίωση του παραδοσιακού χαρακτήρα είναι αναπόφευκτη μέχρι ένα βαθμό, εφόσον οι οικισμοί αποτελούν ζωντανοί οργανισμοί που μεταβάλλονται στον χώρο και στο χρόνο. Η εξέλιξη της τεχνολογίας σε ό,τι αφορά τα υλικά, τις τεχνικές οικοδόμησης και τις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις απαιτεί και την εξέλιξη των υπάρχοντων υποδομών. Ωστόσο, οι αναγκαίες παρεμβάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν με σεβασμό, παρατήρηση και προσαρμογή στους παραδοσιακούς οικισμούς που διατηρούν ζωντανή την ιστορία και την αξία του κάθε τόπου. 

Τα χαρακτηριστικά των παραδοσιακών κτιρίων στα Κανάλια αναλύονται στα εξής:
_τα κτίρια ενσωματώνονται στο βραχώδες έδαφος της περιοχής και επομένως δεν διαθέτουν θεμέλια.
_το κέλυφος τους αποτελείται από μεγάλους λίθους που συνδέονται με τη χρήση λάσπης. Οι λίθοι αυτοί, μάλιστα, προέρχονται από τα «μαντέμια» του χωριού, δηλαδή από τα δύο νταμάρια που λειτουργούσαν παλαιότερα και εξήγαγαν μία κοκκινωπή πέτρα και μία γκριζωπή. Η επένδυση των κτιρίων με αυτές τις πέτρες έχει ως αποτέλεσμα των «χρωματισμό» του χωριού. Στο σύνολο αυτό συμβάλλουν και οι «βυζαντινοί αρμοί» που έχουν κοκκινωπό χρώμα και προκύπτουν από την σύνθεση μαρμαρόσκονης, άσπρου τσιμέντου και χρώματος «ώχρα».
_τις ξυλοδεσιές που χρησιμοποιούνται για την βέλτιση συνεργασία των κατακόρυφων στοιχείων του κτιρίου στις οριζόντιες ωθήσεις που δέχεται.
_τις στέγες που επενδύονται με βυζαντινό ή ρωμαικό τύπο κεραμιδιού.
_τις τεχνικές που αφορούν την βελτίωση της μόνωσης του εσωτερικού. Χαρακτηριστική είναι η χρήση άχυρου και λάσπης που συχνά συναντάται  στις πλινθοδομές.
_την διαίρεση των χώρων σε κύριους και δευτερεύοντες. Ο διαχωρισμός αυτός παρατηρείται τόσο στην κάτοψη όσο και στην τομή, καθώς οι χώροι της κατοικίας αναπτύσσονται στους πάνω ορόφους, στους οποίους η πρόσβαση γίνεται συνήθως με σκάλα, ενώ οι χώροι αποθήκευσης- εκτροφής των ζώων αναπτύσσονται στο κατώτερο σημείο του κτιρίου.

  Οι πιο χαρακτηριστικές παρεμβάσεις στα κτίρια του οικισμού αφορούν τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων. Είναι, λοιπόν, κατανοητή η ανάγκη επέμβασης και πιθανής αλλοίωσης κάποιων παραδοσιακών χαρακτηριστικών.
Τα πιο συχνά παραδείγματα αλλοιώσεων παρατηρούνται στην εξωτερική τοιχοποιία,  στην οποία τοποθετείται είτε θερμομόνωση, είτε άλλα σύγχρονα θερμομονωτικά υλικά, και επομένως αποκρύπτεται εντελώς η όψη του κτιρίου, η οποία συχνά χρωματίζεται με αποχρώσεις που δεν ταιριάζουν στον χαρακτήρα του οικισμού.  Σε ορισμένα κτίρια, βέβαια, έχει γίνει προσπάθεια αισθητικής βελτίωσης της τελικής επιδερμίδας του κτιρίου. Αυτό επιτυγχάνεται, σύμφωνα με τους ίδιους, με την δημιουργία ενός κυψελωτού μοτίβου και συναντάται είτε σε λευκό, είτε σε γκρί χρωματισμό. Αυτή η παρέμβαση επαναλήφθηκε σε αρκετά κτίρια του οικισμού, αποτελώντας πλέον ένα από τα χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής του.
Φυσικά για την ενίσχυση της θερμομονωτικής ικανότητας των χώρων οι κάτοικοι αντικατέστησαν τα ξύλινα κουφώματα – τα οποία λόγω του πρωτότυπου χρωματισμού τους (Εικόνα 1) συνέβαλλαν καθοριστικά στο αισθητικό αποτέλεσμα- με αλουμίνια, των οποίων ο χρωματισμός ποικίλλει.
Συχνά, οι ιδιοκτήτες στην προσπάθεια  τους να καταργήσουν ανοίγματα, ή να ανακατασκευάσουν κάποια φθαρμένα τμήματα των κτιρίων, χρησιμοποίησαν υλικά όπως: κεραμικά τούβλα, πέτρες διαφορετικού χρώματος, μεγέθους και υφής ή και σοβά. Η παρέμβαση αυτή είναι εμφανής σε μικρή ή και μεγάλη κλίμακα και συνολικά αλλοιώνει σημαντικά την αισθητική του χωριού.
Άλλο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που συμβάλλει στον «χρωματισμό» του χωριού είναι η επιλογή του κεραμιδιού το οποίο θα καλύπτει τις επιδιορθωμένες στέγες. Ενώ επικρατεί ο βυζαντινός ή ρωμαϊκός τύπος κεραμιδιού, στις πρόσφατες επεμβάσεις  χρησιμοποιείται και ο γαλλικός τύπος, ο οποίος, όμως, δε συνδέεται με την ηπειρώτικη αρχιτεκτονική  και με τον οικισμό των Καναλίων.
‘Ολες αυτές οι παρεμβάσεις εφαρμόζονται μόνο στα σημεία που υπήρχε άμεση ανάγκη και συνέφερε οικονομικά με μοναδικό σκοπό τη βελτίωση της λειτουργικότητας του κτιρίου. Ως αποτέλεσμα, παρατηρείται καταμερισμός της όψης που καταργεί τον αρχικό σχεδιασμό της ως ενιαίο σύνολο. Οι μεμονωμένες αυτές επεμβάσεις αποπροσανατολίζουν το βλέμμα.   
Στις προσθήκες - αλλοιώσεις των όψεων συμπεριλαμβάνονται και οι ηλεκτρολογικές και υδραυλικές εγκαταστάσεις, οι οποίες είναι αναμενόμενες για τα δεδομένα και την τεχνολογία της εποχής, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν γίνει με ιδιαίτερα εμφανή τρόπο, προβάλλουν άκομψα στην όψη και διακόπτουν άχαρα την χαρακτηριστική κορυφογραμμή του οικισμού.

  Άξια αναφοράς είναι τα παραδείγματα, τα οποία καταφέρνουν να βελτιώσουν  τη λειτουργικότητα του κτιρίου ενσωματώνοντας το στην αισθητική, τα χρώματα και τον χαρακτήρα του οικισμού. Η επιτυχημένη αυτή προσπάθεια έγκειται φυσικά στην διάθεση και την οικονομική ευχέρεια των κατοίκων. Επιπλέον, καταλυτική υπήρξε η συμβολή του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Χρηματοδότησης ΕΣΠΑ που στόχευε στην συντήρηση και αναπαλαίωση των όψεων όσων κτιρίων  δεν διέθεταν κανένα στοιχείο παρέμβασης. Με αυτόν τον τρόπο οι μεταβολές χαρακτηριστικών  του κτιρίου ήταν στοχευμένες με σκοπό την διατήρηση αυτών των ζωντανών οργανισμών, οι οποίοι φυλάσσουν την ιστορία και την ιδιαιτερότητα του τόπου. Με την συμβολή αυτή, οι ντόπιοι αναγνώρισαν την ανάγκη διατήρησης του χαρακτήρα του οικισμού και πιθανότατα θα προσπαθήσουν σε μελλοντικές επεμβάσεις να αντιγράψουν τα στοιχεία της αρχιτεκτονικής που ξεχωρίζουν στο χωριό.