Δίκτυο Δρόμων

Ολόκληρη η δομή των Στραπουργιών, όπως και των άλλων, ιδίως των ορεινών, χωριών της Άνδρου, είναι προσαρμοσμένη στην εκεί τοπογραφική διαμόρφωση και τις συνθήκες ζωής των παλιών κατοίκων. Φυσικά, η χάραξη των δρόμων δεν έχει γίνει πάνω σε προσχεδιασμένες ρυμοτομίες. Τα στενά δρομάκια, πλάτους 1,5-3 μ., ακολουθούν συνήθως αυτές που λέμε στην τοπογραφία «ισοϋψείς καμπύλες». Οι οριζόντιοι όμως αυτοί, ή με λιγοστή κλίση, δρόμοι συνδέονται υποχρεωτικά μεταξύ τους με άλλους πλαγιαστούς, πιο απότομους, συχνά δε με σκαλοπάτια. Η κυκλοφορία στα δρομάκια αυτά γίνεται με τα πόδια ή και με άλογα και γαϊδουράκια.

Παρόμοιοι είναι οι δρόμοι που συνδέουν τα διάφορα χωριά μεταξύ τους. Αν ακολουθήσουμε τα δρομάκια αυτά, μας οδηγούν στα γειτονικά χωριά (π.χ. Λάμυρα), δηλαδή ξεπερνούν τα όρια των Στραπουργιών, τα οποία, συνεπώς, δεν είναι πολύ σαφώς καθορισμένα. Αποτελούν, δηλαδή, ενιαία δρομάκια που διασχίζουν τα διάφορα χωριά της κοιλάδας, κατηφορίζοντας την πλαγιά του βουνού, και τελικά καταλήγουν στη Χώρα. Τα δρομάκια αυτά είναι πολύ δημοφιλή στους πεζοπόρους και εντάσσονται στις διαδρομές τους. Τέτοιες διαδρομές είναι οι εξής:

Στραπουργιές-Μεσαθούρι-Λάμυρα-Χώρα

Στραπουργιές-Μεσαθούρι-Αψιλού-Χώρα

Στραπουργιές-Μένητες-Κουμανή-Μεσαριά

Τέτοιο δρόμο αποτελεί και το μονοπάτι με αριθμό 10, το οποίο διασχίζει την δυτική πλευρά του οικισμού. Πάνω σε αυτό έχουν γίνει οι εγκάρσιες τομές που φαίνονται στις εικόνες.

Γενικά, το δίκτυο των δρόμων ακολουθεί τα όρια μεταξύ των ιδιόκτητων κομματιών γης (πρώην φέουδων), διαχωρίζοντάς τα το ένα από το άλλο, αλλά και εξυπηρετώντας τα. Έτσι, κατά μήκος των δρόμων υψώνονται μαντρότοιχοι από «πλακοειδή» ξερολιθιά με φροντισμένο σφήνωμα, κάποτε στο ανάστημα του ανθρώπου ή και ψηλότεροι, που οριοθετούν τις ιδιοκτησίες. Εκεί δε που αφθονούν οι χοντρές σχιστόπλακες, διαλέγονται οι μεγαλύτερες και στήνονται όρθιες, μέσα στο πάχος του τοίχου, προς την πλευρά του δρόμου. Λέγονται «στήματα» και μπαίνουν για την οικονομία της κατασκευής.

Άλλοτε, κατά μήκος των δρόμων υψώνονται τοίχοι, πάλι από ξερολιθιά, κλιμακωτά κατασκευασμένοι, για την συγκράτηση του χώματος. Έχουν διαστάσεις που είναι αποτέλεσμα της κλίσης του φυσικού εδάφους. Οι πιο συνηθισμένοι έχουν πλάτος 4-6μ. και ύψος περί το 1,5μ. Υπάρχουν, όμως, και άλλοι, σε πολύ γυρτά εδάφη, 3μ. πλάτος και 3 ύψος και μερικές με 30-50μ. πλάτος και 1,5μ. ύψος, εκεί που υπάρχει λίγη κλίση.

Άλλοτε, πάλι, κατά μήκος των δρόμων, κυρίως των οριζόντιων ή με λιγοστή κλίση, συναντάμε τους τοίχους κτισμάτων. Οι τοίχοι αυτοί συνήθως υψώνονται κατά έναν όροφο, πάνω από το ύψος του ανθρώπου.

Τα κυριότερα από αυτά τα δρομάκια είναι πάντα στρωμένα με γκρίζες σχιστόπλακες. Υπάρχουν και κάποια-λίγα-δρομάκια, ή τμήματα αυτών, που είναι πρόσφατα στρωμένα με γκρο-μπετόν, το οποίο είναι πιο οικονομικό. Εκτός από αυτά, η περιφερειακή οδός, που διατρέχει τον οικισμό και τον συνδέει με τους γύρω οικισμούς, είναι ασφαλτοστρωμένη και, έτσι, δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης στον οικισμό με αυτοκίνητο.

Οι Στραπουργιές, όπως προαναφέραμε, είναι χωριό πλούσιο σε νερά και πηγές. Έτσι, πολύ χαρακτηριστικό στοιχείο των δρόμων του είναι τα λούκια που δημιουργούνται στην άκρη τους και εκτείνονται παράλληλα με αυτούς σε ένα πολύ μεγάλο μέρος τους. Συνεπώς, το δίκτυο των υδάτων του οικισμού ταυτίζεται σε μεγάλο βαθμό με το δίκτυο των δρόμων του. Επίσης, επόμενο είναι κατά μήκος των δρόμων να συναντάμε πολύ συχνά πηγές και βρύσες, που, μάλιστα, συνήθως βρίσκονται εκεί που διασταυρώνονται οι δρόμοι.

Με λίγα λόγια, η ρυμοτομία των Στραπουργιών είναι προσανατολισμένη στα 3 αυτά στοιχεία: την τοπογραφική μορφή, τις βρύσες με το τρεχούμενο νερό και τις ιδιοκτησίες που εξυπηρετούν κτίσματα και σπίτια.