Ιδιωτικοί Ελεύθεροι Χώροι - Αυλές

Ο βασικός τύπος αυλής, ο οποίος παρατηρείται σε όλες σχεδόν τις κατοικίες, είναι αυτός του κενού χώρου που δημιουργείται στο δώμα του κατωγιού με την υποχώρηση του ανωγιού. Η αυλή αυτή που προκύπτει είναι στενόμακρη, ενώ μπορεί και να σκεπάζεται με ανεντράδα, κάτι σαν την σημερινή πέργκολα.

Η επικράτηση αυτού του τύπου έχει να κάνει και με την έντονη κλίση του εδάφους, η οποία δημιουργεί τη δυνατότητα εισόδου στην κατοικία σε διάφορα επίπεδα. Συγκεκριμένα, σε όλες τις περιπτώσεις κατοικιών, υπάρχει μία είσοδος στο επίπεδο του κατωγιού, στον υπαίθριο χώρο της ιδιοκτησίας, ο οποίος, συνήθως, περιβάλλει τον κλειστό όγκο του κτίσματος. Η πρόσβαση στην αυλή του ανωγιού γίνεται με λιθόκτιστη, εξωτερική σκάλα. Στην περίπτωση που το κτίσμα βρίσκεται στα όρια του δρόμου και έχει τον κατάλληλο προσανατολισμό σε σχέση με τον δρόμο, τότε υπάρχει και δεύτερη είσοδος, αυτή τη φορά στο επίπεδο της αυλής του ανωγιού, ή με λίγα σκαλιά διαφορά. Και σε αυτήν την περίπτωση υπάρχει η λιθόκτιστη σκάλα που ενώνει τα δύο επίπεδα, για ευνόητους λόγους.

Στο επίπεδο του κατωγιού υπάρχει ο υπαίθριος χώρος της ιδιοκτησίας, άλλοτε μικρότερος και άλλοτε μεγαλύτερος. Συχνά περιλαμβάνει μικρότερα, βοηθητικά κτίσματα(π.χ. φούρνος), τοποθετημένα σε κάποια σχέση με το κεντρικό κτίσμα. Τότε, ο ενδιάμεσός τους χώρος αποτελεί επίσης αυλή, η οποία, πάλι λόγω κλίσης εδάφους, είναι πιθανό να διαμορφώνεται κλιμακωτά σε διάφορα επίπεδα.

Εκεί μπορεί να υπάρχουν λίθινα καθίσματα ή και κάποια διαμόρφωση λιθόκτιστου καθιστικού. Επίσης, σχεδόν σε όλες τις παλιές, παραδοσιακές αυλές υπάρχει το μαρειουλάκι, δηλαδή υπαίθρια πρόχειρη κουζινούλα. Διαμορφώνεται κάτω από την ανεντράδα, δηλαδή κρεβατίνα(με την πυκνή της φυλλωσιά το καλοκαίρι σκιάζει τον κάτωθέ της χώρο, ενώ τον χειμώνα, δίχως φύλλα, αφήνει τον ήλιο να περνάει) και δίπλα από τον φούρνο, ώστε να λειτουργεί σαν προέκτασή του. Διαθέτει υπαίθριο νεροχύτη και σταμνοθήκη και συνδυάζεται με πεζούλι-καθιστικό. Εκεί περνούσε κάποτε την ημέρα της η οικογένεια κατά την διάρκεια του καλοκαιριού. Ο εξηλεκτρισμός του χωριού αχρήστευσε τα μαρειουλάκια, που μένουν πια στις αυλές σαν διακοσμητικά στοιχεία.

Τον υπόλοιπο χώρο της ιδιοκτησίας αποτελούν καλλιεργήσιμες εκτάσεις, ενώ μπορεί κάπου να υπάρχει και ένα αλώνι.

Στα σπίτια αυτά, κύρια όψη (με την αυλή-βεράντα) δεν είναι πάντα εκείνη που βλέπει στο δρόμο, αλλά η υπήνεμη, συνήθως μεσημβρινή ή ανατολική. Έτσι, υπάρχουν περιπτώσεις που η πίσω όψη του κτηρίου στρέφεται προς το δρόμο, επομένως επιτυγχάνεται η ιδιωτικότητα της αυλής. Στις περιπτώσεις που η αυλή στρέφεται προς τον δρόμο, τότε στην είσοδο υψώνονται μάντρες που συνήθως περιορίζουν την θέαση προς την αυλή, την οποία μπορούμε να την δούμε μόνο από το σημείο της εξώπορτας, που είναι συνήθως μεταλλική και διαπερατή από το βλέμμα. Συνεπώς, διακρίνουμε την επιθυμία διασφάλισης της ιδιωτικότητας, μέσω της περίφραξης, δηλαδή της σαφούς και αδιαμφισβήτητης  διάκρισης από το δημόσιο.