Πλατείες - Πλατώματα - Ελεύθεροι Χώροι

Στο πολεοδομικό ιστό της Δημητσάνας υπάρχει επίσης πλήθος πλατωμάτων σε πολλά σημεία του οικισμού, τα οποία αποτελούν ελεύθερο χώρο που δεν παραλαμβάνει κάποια ιδιαίτερη χρήση. Για λειτουργικούς κυρίως αλλά και κάποιες φορές κοινωνικούς λόγους τα σημεία αυτά παρέμειναν αδόμητα στο πέρασμα των χρόνων.

Στη περιοχή του Κάστρου , ένα μεγάλο μέρος των ανοιγμάτων αυτών παρατηρείται γύρω από τις εκκλησίες του χωριού, πέρα από τις αυλές τους. Κάθε εκκλησία της περιοχής περιβάλλεται από ελεύθερο χώρο, ο οποίος διαχωρίζει τους ναούς-τοπόσημα αυτά από τον υπόλοιπο ιστό του οικισμού, ενώ η ανάγκη για μεγάλη συγκέντρωση πιστών κατέστησε αναγκαία τη δημιουργία ενός χώρου για τη πραγματοποίηση της λειτουργίας αυτής.

Παράλληλα, στην υπό μελέτη περιοχή, παρατηρείται αριθμός πλατωμάτων που διαρθρώνονται γύρω από κατοικίες, είναι όμως ελάχιστα σε σχέση με το μέγεθος του οικισμού. Αυτά διακρίνονται κατά κύριο λόγο σε σημεία με μεγάλες υψομετρικές διαφορές ή έντονα βραχώδες έδαφος, υπάρχουν, όμως, και φορές που χωροθετούνται ελεύθερα στον οικισμό.

Σε επίπεδο πολεοδομικής ανάλυσης, παρατηρούνται συγκεντρώσεις και αραιώσεις ελεύθερων χώρων σε σημεία του οικισμού. Αυτοί σε πρώτο στάδιο μπορούν να ομαδοποιηθούν σε κατηγορίες των δυο μέχρι τεσσάρων, αναφορικά με τη χωρική τους σχέση. Ακόμα, ανάμεσα στις ζώνες κατοικίας που δεν αφήνουν ελεύθερους δημόσιους χώρους ή σε σημεία που αλλάζει η επιμέρους γειτονιά, όπως και σε περιοχές που η κοινωνική ζωή και οι λειτουργίες το επιτάσσουν, η δόμηση αραιώνει, επιτρέποντας στον οικισμό να ανασάνει. Έτσι δημιουργούνται ανακουφιστικές περιοχές μέσα στον πυκνοδομημένο οικισμό, προσφέροντας επίσης ενδιαφέρουσες οπτικές φυγές άλλοτε προσανατολισμένες προς το κέντρο του οικισμού και άλλοτε προς το φυσικό πλούτο που περιβάλλει τον οικισμό. Μέσω αυτών των πλατωμάτων έχει κανείς τη δυνατότητα να αντιληφθεί το χώρο γύρω του στο μέγιστο. Ακόμα, επιμέρους πλατώματα ομαδοποιούνται βάσει των μεγεθών και της υλικότητάς τους.

1. Το μέγεθος των πλατωμάτων κυμαίνεται. Όσον αφορά τις εκκλησίες, στις μεγάλες ενορίες υπάρχουν μεγάλα πλατώματα, ενώ αντίθετα γύρω από μικρές εκκλησίες σχηματίζονται μικρότερης κλίμακας πλατώματα. Της ίδιας κλίμακας είναι και αυτά παρατηρούνται διάσπαρτα στον ιστό ανάμεσα στις ζώνες κατοικίας.

2. Αναφορικά με την υλικότητα της οδόστρωσης, κατά κύριο λόγο τα πλατώματα είναι πλακόστρωτα και επίπεδα, με μικρές εξαιρέσεις ελαφρώς κυκλωμένων. Όταν η κλίση είναι μικρή λαμβάνουν πλακόστρωση ενώ όταν γίνεται εντονότερη γίνεται χρήση είτε τσιμέντου ή δε λαμβάνουν καμία επεξεργασία.

Περιμετρικά των πλατωμάτων, ειδικά δε όταν συνοδεύονται από έντονη υψομετρική διαφορά, βρίσκουν τη θέση τους στοιχεία όπως μάντρες και πεζούλες. Τα στοιχεία αυτά αφ’ ενός οριοθετούν τον ελεύθερο χώρο των πλατωμάτων και αφ’ ετέρου παρέχουν σημεία στάσης για ξεκούραση και ανακούφιση. Πολλές φορές δε, στους ελεύθερους αυτούς χώρους συναντώνται δημόσιες κρήνες. Η καθημερινή ζωή, έτσι όπως διαρθρώνονταν παλαιότερα, επέβαλε την κατασκευή δημοσίων κρηνών σε πλατώματα, έτσι ώστε να έχουν πρόσβαση όλοι οι κάτοικοι του χωριού στο άφθονο, καθαρό νερό της περιοχής. Η κρήνη και ο χώρος που την περιέβαλε, αποτελούσαν σημεία συνάντησης και κοινωνικής συναναστροφής. Οι κρήνες, λοιπόν, αποκτούν τόσο μια λαογραφική διάσταση, δίνοντας στοιχεία για τη ζωή παλαιότερα, όσο και συμβολική, αφού συνενώνει τον αστικό χώρο με το νερό, συστατικό στοιχείο της φύσης που το φιλοξενεί και το περιβάλλει.