Γενική εικονα - Σχέση με το Φυσικό Περιβάλλον

Στην καρδιά του νομού Γορτυνίας με την άγρια, τραχιά φύση, το βραχώδες ανάγλυφο, την κυριαρχία του πρασίνου και του νερού, βρίσκεται η πρωτεύουσα του νομού, Δημητσάνα. Ο οικισμός αυτός, με τη μακραίωνη ιστορία, δίνει την αίσθηση φυσικής συνέχειας του τοπίου και την εντύπωση ότι το κτιστό περιβάλλον και ο βράχος-θεμέλιό του, αποτελούν ένα αδιαχώριστο σύνολο. Το ψυχρό γκρι χρώμα της πέτρας των λιθοδομών και το θερμό κεραμιδί των στεγών σε συνδυασμό με τη πολυμορφία σχημάτων και όγκων των κτιστών στοιχείων, συνδιαλέγονται αρμονικά με το γύρω περιβάλλον. Μόνο με προσεκτική παρατήρηση του οικισμού μπορεί κανείς να διακρίνει την ύπαρξη μη συμβατών στοιχείων στη παραδοσιακή αρχιτεκτονική του φυσιογνωμία, μη ικανών όμως να διαβρώσουν τα γενικά χαρακτηριστικά της πρώτης εικόνας. Η Δημητσάνα είναι χαρακτηριστικό δείγμα αρχιτεκτονικής της Γορτυνίας. Γι’ αυτό άλλωστε είναι χαρακτηρισμένη ως διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός.

Όπως προκύπτει, λοιπόν, η Δημητσάνα, είναι απόλυτα εναρμονισμένη με το φυσικό της περιβάλλον, με το οποίο διατηρεί σχέση δυναμική. Ειδικότερα δε στην περιοχή του Κάστρου, η οποία είναι δομημένη πάνω σε βράχο με έντονες υψομετρικές διαφορές οπότε και συχνές οπτικές φυγές, η σχέση του χωριού με το περιβάλλον του δεν γίνεται αντιληπτή μόνο από έξω προς τα μέσα αλλά και αντιστρόφως.  Η παρουσία του περιβάλλοντος χώρου του οικισμού, δηλαδή, είναι πολύ έντονη και μέσα από τις οπτικές σχέσεις που αντιλαμβάνεται κανείς περιπλανώμενος στα δρομάκια της Δημητσάνας.

Μπαίνοντας στο εσωτερικό του οικισμού, παρατηρούμε ότι σήμερα αποτελείται κατά βάσην από παραδοσιακά πετρόκτιστα κτίσματα, τα περισσότερα από τα οποία έχουν υποστεί επισκευές ή περαιτέρω παρεμβάσεις και προσθήκες, καθώς και έναν αριθμό νεόκτιστων. Τα στενά δρομάκια που διαρθρώνονται ανάμεσα στα κτίσματα, δομημένα επίσης με πέτρα, δημιουργούν ένα πυκνό και συνεκτικό πολεοδομικό ιστό. Ταυτόχρονα δένουν αρμονικά τόσο τα στοιχεία του τεχνητού περιβάλλοντος μεταξύ τους, όσο και το σύνολο αυτών με το φυσικό περιβάλλον.

Συνοψίζοντας, παρότι οι επεμβάσεις στον οικισμό είναι αρκετά εκτεταμένες και δίνεται η αίσθηση πως παραμελείται ελαφρώς, σε κρατικό και ιδιωτικό επίπεδο, η μέριμνα για τη διατήρηση της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας του οικισμού, τόσο η σχέση του συνόλου του οικισμού με το φυσικό περιβάλλον όσο και η γενική αίσθηση του οικισμού δεν αλλοιώνεται παρά στο ελάχιστο.