Αρχιτεκτονικά Στοιχεία

Τζάκι

Στα πρώτα χυτά δεν υπήρχε τζάκι αλλά την εστία αποτελούσαν δύο πυρομάχια τοποθετημένα κοντά στον τοίχο. Καπνοδόχος δεν υπήρχε και ο καπνός διαχεόταν μέσα στο σπίτι και έβγαινε από τις χαρμάδες της στέγης και από τον ανεφάντη. Tον 19ο αιώνα διαμορφώθηκε μια τυποποιημένη μορφή τζακιού αρκετά σύνθετη. Το μέγεθος του τζακιού ήταν πολύ μεγάλο αναλογικά με το μικρό χώρο του χυτού. Χρησίμευε στην θέρμανση του δωματίου , στο μαγείρεμα  και στο ψήσιμο του φαγητού και του ψωμιού έως ότου γενικεύτηκε η χρήση του φούρνου.

Στην όψη συχνά  διαμορφωνόταν μια προεξοχή καμπύλη ώστε μα δεχτεί το βάθος του τζακιού. Το άνοιγμα του τζακιού σχηματοποιούταν με κτιστή καμάρα (γυρώσα). Δεξιά και αριστερά του ανοίγματος υπάρχουν θυϊρες και ραφάκια για τοποθέτηση σκευών. Αποτελούσε δηλαδή μια ορθογώνια κατασκευή που εξείχε από τον τοίχο μέσα στο δωμάτιο περί τα 20-40 εκατοστά.

Με την εμφάνιση του  διώροφου κτίσματος δημιουργήθηκε η ανάγκη κατασκευής ενός μικρότερου και ελαφρύτερου τύπου τζακιού.  Εμφανίστηκε ένα γωνιακό τζάκι μικρών διαστάσεων που είχε όμως μεγάλη γωνία θερμικής ακτινοβολίας. Το άνοιγμα του διαμορφώνεται με κτιστή καμάρα (γυρώσα) που πατάει στους δύο συμβάλλοντες τοίχους. Το δάπεδο του τζακιού είναι καλυμμένο με πλάκες ώστε να προστατεύει το ξύλινο δάπεδο.

Καμινάδες

Αρχικά ο παράγοντας της αποκρυβής δεν επέτρεπε την ύπαρξη καπνοδόχων. Ο καπνός έφευγε από το χυτό μέσω χαραμάδων ή του ανεφάντη. Αργότερα εμφανίζονται καπνοδόχοι τετραγωνικής διατομής που εξέχουν ελάχιστα από την στέγη και στην κορυφή της οποίας τοποθετούνται δύο πλάκες.

[Ανεφαντης : πλάκα της στέγης που μετατοπιζόταν κι άφηνε άνοιγμα για τον φωτισμό και τον αερισμό]

Μαντρότοιχος

Ο αυλότοιχος κτιζόταν για λόγους άμυνας , αφού από μακριά φαινόταν ως ενιαίος τοίχος μαζί με την στέγη του χυτού ,αλλά και για τις σταμνοθήκες. Κυμαινόταν σε ύψος 1.2-1.8 μ ενώ ο πίσω τοίχος έφτανε τα 3.5 μέτρα  με σκοπό να διατηρείται η κλίση της στέγης. Όταν ο αντιπειρατικός αυλότοιχος έχασε το νόημα του ο τοίχος άρχισε να χαμηλώνει και να μετατρέπεται σε πεζούλα ύψους 0.5 μέτρα.

Χωστοκέλι

Είναι ένας χώρος στον οποίο κρύβονταν οι κάτοικοι σε περίπτωση εισβολής. Βρισκόταν σε απόκρυφο σημείο στο σπίτι, για το οποίο ήξερε μόνο ο πατέρας.

Φούρνος

Ο φούρνος του νοικοκυριού κατασκευάζεται εσωτερικά το χυτού και χωρίς καμινάδα. Συνήθως διαμορφώνεται στην γωνιά απέναντι από την είσοδο στο χυτό. Διαθέτει κυκλική κάτοψη κι είναι υπερυψωμένος με τον χώρο που δημιουργείται να αποτελεί αποθηκευτικό χώρο για τα ξύλα.

Σκάλες

Τα σπίτια έχουν συνήθως εξωτερικές σκάλες πρίν την είσοδο. Στα παλιότερα σπίτια είναι πέτρινες και τα πατήματα κατασκευάζονται με μαρμαρόπλακες ή σχιστόπλακες. Χρησίμευαν για την πρόσβαση στο πυργάρι. Η βάση σχηματίζεται από μικρότερες ακατέργαστες πέτρες, οι οποίες στοιβάζονται η μια πάνω στην άλλη.