Κουφώματα

Ανοίγματα

Παράθυρα

Τα κτήρια του Γαναδιού, καθώς είναι κατασκευασμένα από πέτρα, έχουν μικρά ανοίγματα. Η βάση του ανοίγματος του παραθύρου αποτελείται στις περισσότερες περιπτώσεις από τα ‘χατίλια’ (οριζόντιες δηλαδή ξυλοδεσιές κατά μήκος των παρειών του τοίχου), που συνδέονται μεταξύ τους με ‘κλάπες’(ξυλοδεσιές εγκάρσιες στο πάχος του τοίχου που ενώνουν τις παρειές). Τα στοιχεία αυτά διαμορφώνουν το ξύλινο περβάζι του παραθύρου.

Μεγάλη ποικιλία παρατηρείται στον τρόπο με τον οποίο γεφυρώνονται τα υπέρθυρα των ανοιγμάτων. Τα υπέρυθρα μπορεί να είναι ευθύγραμμα ή σε πιο σπάνιες περιπτώσεις ,και κυρίως σε πιο πλούσιες οικίες, θολωτά, κατασκευασμένα με σφηνοειδείς λίθους (πχ. Οικία Ξεινού, Γαναδιό). Στην περίπτωση που ήταν ευθύγραμμα, κατασκευάζονταν συνήθως από χοντρό ξύλο πεύκης ή από μεγάλα κομμάτια λίθου.

Στο μικρό άνοιγμα (άνοιγμα του κτίστη) του τοίχου προσαρμοζόταν η κάσα του κουφώματος περασιά με την εξωτερική ή την εσωτερική παρειά του τοίχου, χοντροφτιαγμένη κυρίως από ξύλο πεύκης.

Πάνω σε κατάλληλη εγκοπή, στην κάσα του κουφώματος προσαρμόζονταν άλλοτε προς τα μέσα και άλλοτε προς τα έξω με ‘θηλύκια’, ‘κρικέλες’ ή ‘ρεζέδια’, τα ‘κανάτια’ ή ΄τζαμιλίκια’, που αποτελούνταν από κατακόρυφες φαρδιές σανίδες καρφωμένες πάνω σε οριζόντιες τραβέρσες.

Στα παραδοσιακά παράθυρα που έχουν απομείνει παρατηρείται και η χαρακτηριστική σιδεριά που προσαρμόζουν στην κάσα. Καθώς η περιοχή απειλούταν συχνά από ληστές, το στοιχείο αυτό είχε αμυντικό ρόλο.

Αυλόπορτες

Οι αυλόπορτες που βρίσκονται πάνω στο δρόμο κατασκευάζονταν σε εσοχή για λόγους ευρυχωρίας. Εκατέρωθεν τους κατασκευάζονταν μικρά πεζούλια από λίθους. Έτσι , μπροστά από τις περισσότερες αυλόπορτες δημιουργήθηκε ένας μικρός καθιστικός χώρος που χρησιμοποιούνταν κυρίως από τις γυναίκες του οικισμού.

Το ξύλινο εξωτερικό δοκάρι που τοποθετούνταν στην εξωτερική τοιχοποιία για να πατά η ‘συνήθως’ δίριχτη στέγη ,βρίσκεται λίγο ψηλότερα από το εσωτερικό υπέρυθρο της αυλόπορτας (ξύλινο ή λίθινο) για λόγους προβολής.

Τα φύλλα της πόρτας είναι καρφωτά, αποτελούμενα από κατακόρυφες σανίδες. Συχνά παρατηρείται διακόσμηση τους με ξύλινα διακοσμητικά στοιχεία ή γυφτόκαρφα.

Σε περίπτωση που το χωριό αντιμετώπιζε κάποιον κίνδυνο, η στέρεα αυτή κατασκευή εξασφάλιζε την αμυντική λειτουργία του σπιτιού χάρη στον ‘περάτη’, ένα ισχυρό ξύλινο δοκάρι που χωνευόταν στον τοίχο και όταν τραβιόταν προς τα έξω, εμπόδιζε την πόρτα να ανοίξει.

Τέλος, οι περισσότερες αυλόπορτες είναι εξοπλισμένες με μια έξυπνη ξύλινη κατασκευή η οποία τις αποτρέπει από το να ανοίγουν. Η κατασκευή αυτή είναι αόρατη εκ πρώτης όψεως και αποτελείται από ένα ξύλινο δοκαράκι ‘χαλαρά’ καρφωμένο πάνω σε δοκάρι της στέγης. Όταν αφήνεται ελεύθερο κρατάει την πόρτα κλειστή, ενώ όταν πιέζεται προς τα πάνω, με τη βοήθεια των χαρακτηριστικών σιδερένιων βεργών που είναι αναρτημένες από τις θύρες, η πόρτα μπορεί να ανοίξει. Ο απίστευτος αυτός μηχανισμός αποκαλύπτει με μοναδικό τρόπο την εφευρετικότητα των τοπικών τεχνιτών.