Σκάλες

Σκάλες

Στην περιοχή των Αφετών που μελετήθηκε, οι σκάλες που εντοπίστηκαν θα μπορούσαν να διαχωριστούν σε δύο κύριες κατηγορίες  ως προς το υλικό κατασκευής τους(πέτρινες, ξύλινες) , αλλά και σε άλλες δύο ως προς την τοποθέτησή τους στο χώρο(εξωτερικές, εσωτερικές). Βέβαια,  αυτές οι τέσσερις συνολικά κατηγορίες  μπορούν ίσως τελικά να ομαδοποιηθούν σε τρεις, έχοντας τις πέτρινες- εξωτερικές σκάλες, τις ξύλινες- εσωτερικές σκάλες  και τις ξύλινες εσωτερικές σκάλες με πέτρινο πλατύσκαλο, καθώς δεν εντοπίστηκαν εξωτερικές ξύλινες σκάλες.

Όσον αφορά τις εξωτερικές πέτρινες σκάλες ,είναι χτισμένες με αργολιθοδομή και λάσπη με επίστρωση χοντρής σχιστόπλακας. Μπορεί να αποτελούνται από ελάχιστα σκαλοπάτια για την προσπέλαση μιας υπερυψωμένης  εισόδου(της τάξης του μισού μέτρου), μέχρι και ολόκληρης δρομικής σκάλας για την εξυπηρέτηση εισόδων που βρίσκονται σε ύψη ορόφων.

Όσον αφορά τις εσωτερικές σκάλες, σε κατοικήσιμα σπίτια δεν βρέθηκαν παραδοσιακές διατηρητέες ξύλινες σκάλες, αλλά νεότερες  κατασκευές που είτε μιμούνται την απλή κατασκευή των κλιμάκων του 18^ου -19^ου αιώνα στο Πήλιο, με τους ευθείς αμφιέρειστους κλάδους(κάποιες φορές σε συνδυασμό με μπετονένιο τμήμα με ξύλινα πατήματα) , είτε υιοθετούν την ελικοειδή μορφή που εμφανίστηκε στα τέλη του 19^ου αιώνα στο Πήλιο, με την καλύτερη δυνατή εκμετάλλευση του χώρου.

Σε εγκαταλειμμένα κτήρια, καλής ή μέτριας κατάστασης βρέθηκαν παραδοσιακές ξύλινες εσωτερικές σκάλες .Πάντοτε ευθύγραμμες( δεν εντοπίζονται σφηνοειδείς βαθμίδες σε παραδοσιακές κατασκευές) είτε με ένα μονοκόμματο κλάδο που καλύπτει απευθείας την υψομετρική διαφορά των επιπέδων είτε με δύο κλάδους( ένα κύριο και ένα μικρότερο) και πλατύσκαλο(ξύλινο ή πέτρινο) για την εξυπηρέτηση της προσπέλασης σε κάποιο υπερυψωμένο δωμάτιο του ισογείου που χρησιμοποιείται το χειμώνα ή για την είσοδο στα πίσω κατώγια. Οι σκάλες αυτές είναι ιδιαίτερα απότομες(χαρακτηριστικό ρίχτι στα 22 με 25cm) και μικρό πάτημα της τάξης των 15 με 20cm, καθώς δινόταν ιδιαίτερη σημασία στην μέγιστη δυνατή εξοικονόμηση χώρου, ενώ παράλληλα έχουν συνολικό πλάτος μεταξύ 80 με 90cm, όσο δηλαδή είναι και ο χώρος που αφήνουν οι περαστές του επάνω πατώματος(δινόταν  προσοχή στην μη διαταραχή της φέρουσας κατασκευής του πατώματος).Όσον αφορά τα σκαλοπάτια, τοποθετούνται περαστά σε δύο βαθμιδοφόρους των 10 με 16cm (συνήθως ο ένας εφάπτεται στον τοίχο), ενώ τοποθετούνται και μέτωπα.

Είναι επίσης χαρακτηριστική η κάλυψη της σκάλας(σε ασφαλές ύψος διέλευσης) με ξύλινο παταράκι(στήριξη σε ξύλινα κάγκελα),που εξυπηρετούσε το εκάστοτε νοικοκυριό ως επιπρόσθετο τραπέζι.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η περίπτωση μιας εσωτερικής σκάλας, η οποία διέθετε μεταλλικά απομεινάρια από την ασφάλιση μιας «γκλαβανής», δηλαδή ενός κινητού σανιδώματος που εξυπηρετούσε τόσο στην θερμική απομόνωση του ορόφου όσο και ως έσχατο μέσο άμυνας των κατοίκων σε περίπτωση παραβίασης της κεντρικής εισόδου.