Δομή Οικισμού

Ο οικισμός της Απιδιάς αναπτύσσεται αμφιθεατρικά στις πλαγιές των λόφων Κριτσόβα, Κοκορέτσι και Πύργος. Η διάρθρωση του οικισμού παρουσιάζεται ‘χαλαρή’, μη συνεκτική και έχει εξωστρεφή χαρακτήρα, καθώς η ζωή εκτυλίσσεται τόσο μέσα στις οικίες, όσο και στις αυλές που τις περιβάλλουν.

 Οι αυλές αυτές δεν είναι αυστηρά ορισμένες και σχεδόν πάντα η οπτική επαφή είναι εφικτή. Ωστόσο δεν αποκλείεται κι ένας πιο υψηλός μαντρότοιχος να ορθώνεται κατά μήκος του δρόμου, όπως φαίνεται στο Σκίτσο 1.

Τα κτήρια κατά κύριο λόγο είναι διώροφα ορθογώνια, κιβωτιόσχημα. Όπως επισημάναμε γύρω από τα κτίσματα υπάρχει ελεύθερος χώρος, η αυλή, και κατά συνέπεια ο ορθογώνιος όγκος ξεπροβάλλει και αυτονομείται από τα άλλα κτήρια. Ο προσανατολισμός των κτηρίων αυτών διαφοροποιείται (Σκίτσο 2), διότι καθορίζεται σε σημαντικό βαθμό από τη μορφολογία του εδάφους στη συγκεκριμένη θέση που χωροθετείται. Παρατηρούνται δυο τρόποι τοποθέτησης του ορθογώνιου κατά βάση όγκου στο χώρο. Ο ένας είναι με την επιμήκη πλευρά κάθετα στις υψομετρικές καμπύλες και ο δεύτερος είναι παράλληλα. Αυτή η ‘ακανονιστία’ που δημιουργείται από τη στροφή των κτηριακών όγκων προς διάφορες κατευθύνσεις και η φαινομενικά άτακτη χωροθέτηση των όγκων στο τοπίο, υπάγεται σε κανόνες που ορίζονται από τη μορφολογία του εδάφους. Με αυτόν τον τρόπο το σύνολο των κτηριών ακολουθεί τις γεωγραφικές διακυμάνσεις του τοπίου και εντάσσεται αρμονικά σε αυτό. Και αυτό είναι που χαρίζει μια γοητεία στο τόπο.

Επίσης είναι γεγονός ότι υπάρχει ένα σύνολο κανόνων σύμφωνα με τους οποίους κτίζονται τα παραδοσιακά κτήρια, το οποίο έχει διαμορφωθεί από την οικοδομική εμπειρία πολλών ετών και φαίνεται μέσω της ομοιογένειας της μορφής των κτηρίων. Ωστόσο στα παραδοσιακά κτίσματα που μελετήσαμε ο τρόπος σύνδεσης του κτηρίου με το τοπίο υπαγορεύεται εξίσου και από φυσικούς παράγοντες, όπως για παράδειγμα η ύπαρξη στέρεου εδάφους. Έτσι παρά την κανονικότητα, την ομοιομορφία και τη λιτότητα των κτισμάτων, δημιουργείται μια ποικιλία στον οικισμό καθώς αυτά αναπτύσσονται δυναμικά και οργανικά σε σχέση με το περιβάλλον, όπως φαίνεται στην εικόνα 1.