Λαγκάδια (Τμήμα Α)

Περιγραφή Τοπικού Δομικού Συστήματος

αξονομετρική τομή χαρακτηριστικού κτηρίου

Το τοπικό δομικό σύστημα καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τα υλικά του, τόσο ώς πρός την συνθετική αναζήτηση, όσο και ώς πρός τη στατική λειτουργία. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται είναι η πέτρα, λαξευμένη ή μή, το ξύλο και ορισμένα συνδετικά κονιάμτα (αργιλοκονιάματα ή σπανιότερα υδραυλικές κονίες με τριμμένο κεραμίδι). Το τυπικό κτήριο είναι μκρυνάρι κάθετο στις υψομετρικές καμπύλες ααν και στον πάνω Μαχαλά δεν υπάρχουν έντονες κλίσεις. Τα κτήρια έχουν συνήθως δύο ορόφους αυτόνομους μεταξύ τους, και η πρόσβαση γίνεται από εξωτεερικές σκάλες. Η λειτουργική κάτοψη κινείται σε παραλλαγές του τυπικού τρίχωρου, όπου η είσοδος γίνεται από τη μεγάλη πλευρά και έχουμε προθάλαμο και τρείς βασικούς χώρους γύρω από αυτόν. Στατικά, τα κτήρια βασίζονται στην μεγάλη φέρουσα ικανότητα των πέτρινων αγκωναριών τους που θεμελιώνονται σε πέτρινα θεμέλια. Επιπλέον, σημαντικό ρόλο στο στατικό μοντέλο παίζουν οι θόλοι, που υπάρχουν στην πλειοψηφία των υπογείων. Ξεκινώντας από κατω πρός τα πάνω, παρατηρούμε ότι πρώτα υψώνονται τοίχοι και ο θόλος του υπογείου, ο οποίος σε ορισμένες περιπτώσεις φέρει ελκυστήρα. Στη συνέχεια, μέ ή χωρίς τη βοήθεια υποστυλώματος στο μέσο του χώρου του υπογείου, στερεώνεται ένα μεγάλο ξύλινο δοκάρι από σχεδόνανεπεκέργαστο κορμό δέντρου, ο ποταμός. Ο ποταμός μπορεί να ειναι κάθετος ή οριζόντιος στη μεγάλη πλευρά του κτηρίου, αν και συχνότερα είναι κάθετος στα μακρυνάρια για λόγους οικονομίας. Πάνω στον ποταμό και στον θόλο εδράζονται δοκοί, κάθετοι στη φορά του ποταμού, οι οποίες, είτε πακτώνονται στους τοίχους, είτε εδράζονται και ο τοίχος συνεχίζει με μείωση. Πάνω σε αυτές τις δοκούς, καρφώνονονται οι σανίδες του πατώματος. Συνήθως υπάρχει ξυλοδεσιά σε δύο σημεία του κτηρίου, η οποία εξυπηρετεί και δευτερεύουσες λειτουργίες όπως το κάρφωμα των κουφωμάτων πάνω στις κλάπες. Οι τοίχοι κρατιούνται ενωμένοι από μεγάλα μεταλλικά καρφιά μήκους 50-60cm, τα τζινέτια, τα οποία καρφώνονται κάθετα στον τοίχο και βοηθούν στη συνοχή των φερόντων στοιχείων. Η επίστεψη γίνεται με ξυλοδεσιά ή απλό πλαίσιο που εδράζεται στο τέλος της τοιχοποιίας και πάνω του εδράζεται η στέγη. Η στέγη είνια εξολοκλήρου ξύλινη και στρώνεται με κεραμίδια.

Η εξέλιξη του δομικού συστήματος στο χρόνο, φαίνεται πώς δεν σχετίζεται τόσο με την αλλαγή λογικής αλλά με την τεχνική τελειοποίηση των ίδιων βασικών μεθόδων και τη χρήση τελειότερων υλικών. Τα απελέκητα δοκάρια αντικααθίστανται από πελεκημένα και σε όρισμένες περιτώσεις από ορθογωνισμένα, Ενώ οι πέτρες από απελέκητες, γίνονται αρχικά πελεκημένες στο εξωτερικό και στη συνέχεια πελεκημένες πλήρως με αγκωνάρια των οποίων η συναρμογή είναι ζηλευτή. Το δομικό σύστημα μάλιστα διατηρείται και στα περισσότερα κτήρια που έχουν υποστεί παρεμβάσεις (εκτός ακράιων περιπτώσεων), μιας και συνήθως ορισμένα στοιχεία του φέροντα απλά αντικαθίστανται με μπετονένια, παίζοντας όμως τον ίδιο ρόλο στο σύνολο με τα αρχικά.